Zabezpieczenie kredytu
ofin.plKredyty hipoteczneZabezpieczenie kredytu - definicja, zastosowanie, rodzaje

Zabezpieczenie kredytu - definicja, zastosowanie, rodzaje

Zabezpieczenie kredytu jest formą ochrony banku przed ewentualnym brakiem spłaty zobowiązań przez kredytobiorcę. Może zostać zaproponowane przez bank jako dodatkowa gwarancja lub być obowiązkiem, zwłaszcza gdy zdolność kredytowa klienta nie jest wysoka. Dzięki takiemu zabezpieczeniu bank może oferować korzystniejsze warunki finansowania. Istnieją różne formy zabezpieczenia kredytu. Osobiste zabezpieczenia kredytu dotyczą całego majątku dłużnika i obejmują poręczenie, weksel, przejęcie długu, cesję wierzytelności, pełnomocnictwo czy gwarancję bankową. Wśród rzeczowych zabezpieczeń wyróżniamy zastaw, hipotekę, przewłaszczenie na zabezpieczenie, ubezpieczenie kredytu, kaucję bankową czy blokadę środków na rachunku. Ubezpieczenie kredytu jest popularnym zabezpieczeniem, które pomimo dodatkowych kosztów, zapewnia bezpieczeństwo zarówno dla kredytobiorcy, jak i dla banku. W zależności od sytuacji i potrzeb kredytobiorcy, różne rodzaje zabezpieczeń mogą być stosowane i proponowane przez instytucje finansowe.

Zabezpieczenie kredytu - definicja

Zabezpieczenie kredytu to proces, w którym pożyczkodawca wymaga od pożyczkobiorcy dostarczenia aktywów lub gwarancji, które mogą być wykorzystane do zminimalizowania ryzyka niewypłacalności pożyczki.

Po co bankowi zabezpieczenie kredytu?

Zabezpieczenie ma na celu ochronę interesów pożyczkodawcy (banku) i zapewnienie, że w razie niewywiązania się z umowy przez pożyczkobiorcę, bank będzie mógł odzyskać swoje środki. Zabezpieczenie zobowiązania, np. kredytu gotówkowego, to forma ochrony spłaty pieniędzy pożyczonych od banku. Może nam zostać zaproponowane jako dodatkowe zapewnienie bezpieczeństwa lub być jednym z warunków do uzyskania gotówki. Druga sytuacja może mieć miejsce w momencie np. wtedy, gdy nasza zdolność finansowa będzie bardzo niska. Stosunkowo często dzięki zabezpieczeniu kredytu można skorzystać z lepszych warunków, np. niższej prowizji za udzielenie finansowania. Ochronę kredytów stosuje się zwykle wtedy, gdy ocena zdolności kredytowej wnioskodawcy nie jest zbyt wysoka, a on sam koniecznie chce skorzystać z oferty danej instytucji finansowej. Bank zabezpiecza się przed ewentualną niewypłacalnością spowodowaną utratą pracy, niezdolnością do niej czy śmiercią konsumenta.

Rodzaje zabezpieczenia kredytu

Podstawowy podział dzieli ochronę zobowiązania kredytu na dwa główne rodzaje:

  • zabezpieczenia osobiste – kredytobiorca odpowiada za zadłużenie całym swoim majątkiem, a kredytodawca może żądać od niego uregulowania długu na podstawie środków zgromadzonych przed i po udzieleniu finansowania, jeśli zadłużenie nie zostało spłacone w terminie.
  • zabezpieczenia rzeczowe – dłużnik odpowiada jedynie częściowo za powstałe zadłużenie, w oparciu o konkretne elementy swojego majątku. Do tego rodzaju ochrony mogą zostać także włączone osoby trzecie, nawet jeśli nie skorzystały z finansowania.

Wybór zabezpieczenia kredytu często zależy od naszej historii kredytowej oraz oferty kredytodawcy, którego wybierzemy. 

Co zaliczamy do osobistych zabezpieczeń kredytu?

Do osobistych zabezpieczeń kredytu zalicza się przede wszystkim:

Przy poręczeniu wekslowym (awal) kredytobiorca wskazuje żyranta, który spłaci kredyt w momencie, kiedy osoba zadłużona nie będzie w stanie zrobić tego samodzielnie. Awal ma charakter nieodwołalny w odróżnieniu od poręczenia cywilnego. Sam weksel natomiast jest rodzajem papieru wartościowego, gdzie wskazana w nim osoba zobowiązuje się do uregulowania należności w określonym czasie – jest często stosowany przy pożyczkach prywatnych. Pełnomocnictwo jako zabezpieczenie można porównać do upoważnienia do konta z tą różnicą, że to kredytodawca ma prawo do korzystania z pieniędzy zgromadzonych na naszym rachunku bankowym i wykorzystania ich do spłaty zadłużenia. Przy przejęciu długu przejemca staje się dłużnikiem, ale tylko wtedy, gdy zgodzi się na to instytucja, która udzieliła finansowania – podobnie działa cesja wierzytelności (cesjonariuszem może być też podmiot gospodarczy). Mniejszy zakres zabezpieczenia ma przystąpienie do długu, gdzie wyznaczona osoba pomaga dłużnikowi w spłacie kredytu. Gwarancja bankowa stosowana jest często jako zabezpieczenie dla umów kredytowych podpisywanych z przedsiębiorcami, choć może dotyczyć też osób fizycznych. W przypadku braku spłaty przez kredytobiorcę, bank zobowiązuje się do uregulowania należności (pod ustalonymi wcześniej warunkami).

Co zaliczamy do zabezpieczeń rzeczowych kredytu?

Do zabezpieczeń rzeczowych kredytu zaliczamy:

  • zastaw – ogólny lub rejestrowy,
  • hipoteka – do kredytów z zabezpieczeniem hipotecznym, np. na dom,
  • przewłaszczenie na zabezpieczenie – związane z nieruchomością,
  • ubezpieczenie kredytu – np. NNW czy polisa na życie,
  • kaucja bankowa,
  • blokada pieniędzy na rachunku bankowym.

Zastaw to ustanowienie określonego przedmiotu jako zabezpieczenia zobowiązania. Wykorzystywany jest np. w kredycie lombardowym. Przy zastawie ogólnym kredytobiorca nie może użytkować przedmiotu zabezpieczenia, np. samochodu do momentu spłaty długu. Zabezpieczenie rejestrowe już to umożliwia, choć niezbędne będzie wpisanie zastawu do rejestru. Przewłaszczenie na zabezpieczenie ma podobną formę działania, ale dochodzi tu dodatkowo do przeniesienia własności z kredytobiorcy na kredytodawcę. Po spełnieniu warunków umowy własność wraca do pierwotnego właściciela. Z hipoteką można spotkać się w przypadku kredytu hipotecznego, odwróconego kredytu hipotecznego czy pożyczki hipotecznej. Zabezpieczenie jest związane z nieruchomością kredytobiorcy, który ma do niej określone prawa np. do lokalu, użytkowania wieczystego czy własności. Sprawdź również czym jest promesa kredytowa i jak może pomóc przy kupnie mieszkania. Najczęściej stosowaną formą ochrony jeśli chodzi o zobowiązania finansowe w ogóle, jest ubezpieczenie kredytu. Kredytobiorca wykupuje polisę ubezpieczeniową w różnych wariantach. Pieniądze zgromadzone poprzez wpłacanie składek są przeznaczane na spłatę zadłużenia wtedy, gdy kredytobiorca nie będzie mógł tego zrobić (te sytuacje określa odrębna umowa ubezpieczenia) Oprócz tego banki mogą proponować uiszczenie kaucji zwrotnej lub zablokowanie konkretnej kwoty na rachunku bankowym wnioskodawcy na poczet ewentualnej “awaryjnej” spłaty – po uregulowaniu należności środki wracają do kredytobiorcy.

Czy ochrona zobowiązania jest obowiązkowa?

Ochrona zobowiązania, czyli zabezpieczenie kredytu lub pożyczki, nie jest zawsze obowiązkowa. Ubezpieczenie kredytu jest niezwykle popularną formą zabezpieczenia spłaty udzielonego finansowania. Klient sięgając po nie zobowiązany jest do wpłaty składek na rzecz wykupionej polisy. Przed wypłatą pieniędzy z kredytu zwykle trzeba także uiścić dodatkową, jednorazową opłatę. Ubezpieczenie kredytu oczywiście sprawi, że koszty finansowania wzrosną, jednak warto przemyśleć możliwość wykupienia polisy, zwłaszcza gdy staramy się o wysoką kwotę zobowiązania. Ochrona zapewnia bezpieczeństwo nam, naszym bliskim i bankowi przed ewentualną niewypłacalnością. Może być ona spowodowana utratą pracy, niezdolnością do niej czy nawet śmiercią. Pamiętajmy, że da się objąć ochroną zarówno zobowiązania hipoteczne czy gotówkowe, ale też inne rodzaje kredytów. Pakiet ubezpieczenia można wykupić nawet w trakcie okresu kredytowania. Istnieje również możliwość rezygnacji z ubezpieczenia.

Zabezpieczenie kredytu – podsumowanie

Zabezpieczenie kredytu to forma ochrony pieniędzy przekazanych nam przez bank. Wyróżnia się osobiste oraz rzeczowe zabezpieczenia kredytu. To pierwsze dotyczy całości majątku dłużnika i może mieć formę np. poręczenia cywilnego, cesji wierzytelności czy pełnomocnictwa. Do rzeczowych zabezpieczeń zaliczamy m.in. hipotekę, zastaw ogólny i rejestrowy oraz ubezpieczenie w ramach wykupionej polisy. Te rodzaje ochrony skupiają się na określonej części majątku kredytobiorcy. To, jakie zabezpieczenia kredytu zostaną nam zaoferowane, zależy od naszej zdolności kredytowej oraz historii płatności, ale może wynikać też ze specyfiki produktu, jak ma to miejsce w przypadku zobowiązań hipotecznych. Ochrona spłaty zobowiązania chroni kredytodawcę oraz kredytobiorcę i jego bliskich przed niewypłacalnością.

Często zadawane pytania

Który rodzaj zabezpieczenia – osobiste czy rzeczowe – jest generalnie bardziej ryzykowny dla mnie jako kredytobiorcy?
Zabezpieczenia osobiste (np. poręczenie, weksel in blanco bez ścisłej deklaracji, pełnomocnictwo do rachunku) są często uznawane za bardziej ryzykowne dla kredytobiorcy (i poręczyciela), ponieważ wierzyciel (bank) może dochodzić swoich roszczeń z całego obecnego i przyszłego majątku dłużnika lub poręczyciela, bez ograniczenia do konkretnego składnika. Zabezpieczenia rzeczowe (np. hipoteka, zastaw rejestrowy) ograniczają odpowiedzialność dłużnika (przynajmniej w pierwszej kolejności) do wartości konkretnego przedmiotu stanowiącego zabezpieczenie. W przypadku hipoteki, bank może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości, ale niekoniecznie od razu z całego innego majątku dłużnika.
Czy mogę sam zaproponować bankowi konkretny rodzaj zabezpieczenia kredytu, czy to bank go narzuca?
Zazwyczaj to bank, na podstawie oceny Twojej zdolności kredytowej, ryzyka transakcji i rodzaju kredytu, określa, czy zabezpieczenie jest wymagane i jaki jego rodzaj będzie akceptowalny (np. przy kredycie hipotecznym standardem jest hipoteka). Masz jednak prawo zaproponować bankowi inną lub dodatkową formę zabezpieczenia, która może być dla Ciebie wygodniejsza (np. blokadę środków na koncie zamiast poręczenia innej osoby), zwłaszcza jeśli starasz się o lepsze warunki kredytu lub Twoja zdolność kredytowa jest na granicy. Ostateczna decyzja i akceptacja danego zabezpieczenia należy jednak zawsze do banku.
Co dzieje się z ustanowionym zabezpieczeniem (np. zastawem, blokadą środków, poręczeniem) po całkowitej spłacie kredytu? Jak je formalnie "zwolnić"?
Po całkowitej spłacie kredytu, podstawa prawna dla istnienia zabezpieczenia wygasa. Jednak formalne jego "zwolnienie" często wymaga podjęcia pewnych kroków:
  • Hipoteka: Bank powinien wydać Ci dokument (tzw. list mazalny lub zgodę na wykreślenie hipoteki), z którym musisz udać się do sądu wieczystoksięgowego i złożyć wniosek o wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej (wiąże się to z opłatą sądową).
  • Zastaw rejestrowy: Należy złożyć wniosek o wykreślenie zastawu z odpowiedniego rejestru zastawów.
  • Blokada środków na rachunku: Bank powinien automatycznie zwolnić blokadę po zaksięgowaniu ostatniej spłaty.
  • Weksel: Bank powinien zwrócić Ci oryginał weksla (warto go fizycznie zniszczyć).
  • Poręczenie: Zobowiązanie poręczyciela wygasa automatycznie wraz ze spłatą długu głównego przez kredytobiorcę.
  • Poręczyciel nie musi podejmować żadnych dodatkowych działań. Zawsze warto upewnić się w banku po spłacie kredytu, jakie formalności są wymagane do pełnego zwolnienia danego zabezpieczenia.
Czy wartość ustanowionego zabezpieczenia (np. hipoteki, zastawu) musi być równa lub wyższa od kwoty kredytu?
Tak, zazwyczaj banki wymagają, aby wartość rynkowa zabezpieczenia rzeczowego była wyższa niż kwota udzielanego kredytu. W przypadku hipoteki, standardem jest wymaganie wskaźnika LTV (Loan to Value – stosunek kwoty kredytu do wartości nieruchomości) na poziomie np. 80-90%, co oznacza, że wartość nieruchomości musi być o 10-20% wyższa niż kwota kredytu (tę różnicę pokrywa wkład własny). Przy zastawie (np. na samochodzie) bank również będzie wymagał, aby wartość przedmiotu zastawu przewyższała kwotę kredytu, tworząc tzw. "bufor bezpieczeństwa" na wypadek spadku wartości przedmiotu lub kosztów egzekucji.
Czy posiadanie poręczyciela wpływa na mój scoring BIK? A jak poręczenie wpływa na scoring samego poręczyciela?
Dla Ciebie jako kredytobiorcy, fakt posiadania poręczyciela generalnie nie wpływa bezpośrednio na Twój scoring BIK. Scoring opiera się na Twojej własnej historii spłat. Jednak dla poręczyciela, udzielenie poręczenia jest traktowane jako jego zobowiązanie warunkowe i jest odnotowywane w BIK. Obniża to jego dostępną zdolność kredytową (banki muszą uwzględnić ryzyko, że będzie musiał spłacać Twój kredyt) i może wpłynąć na jego scoring, zwłaszcza jeśli poręcza wiele kredytów lub kredytobiorca główny ma problemy ze spłatą. Jeśli kredyt jest spłacany terminowo, wpływ na scoring poręczyciela jest zazwyczaj neutralny lub minimalny, ale samo istnienie poręczenia jest widoczne w jego raporcie BIK.
Jak często stosowane jest przewłaszczenie na zabezpieczenie przy kredytach dla osób fizycznych i czy jest to bezpieczne rozwiązanie?
Przewłaszczenie na zabezpieczenie (czyli formalne przeniesienie własności rzeczy, np. samochodu, na bank na czas spłaty kredytu, z prawem do korzystania przez kredytobiorcę) jest formą zabezpieczenia stosowaną znacznie rzadziej przy kredytach konsumenckich dla osób fizycznych niż np. zastaw rejestrowy czy ubezpieczenie. Jest ono bardziej popularne w finansowaniu przedsiębiorstw. Z perspektywy kredytobiorcy indywidualnego jest to rozwiązanie potencjalnie bardziej ryzykowne niż zastaw, ponieważ formalnie traci on własność rzeczy na czas kredytowania. Chociaż umowa przewłaszczenia zawiera zapis o zwrotnym przeniesieniu własności po spłacie długu, w przypadku jakichkolwiek problemów lub sporów z bankiem, odzyskanie pełnej własności może być bardziej skomplikowane niż zdjęcie zastawu. Zawsze należy bardzo dokładnie analizować umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie.

Komentarze

S
Opinia od:
Seweryn

Czy opinia była przydatna?

+1
Bardzo pomocny artykul.2020-10-11 12:01:02
Dodaj komentarz
Twoja ocena
5
Dodaj komentarz
Twoja ocena
5