WIBOR, WIRON i stopy procentowe NBP – jak kształtują koszt Twojego kredytu w 2025?

Stopy procentowe NBP – fundament kosztu pieniądza w Polsce

Stopy procentowe NBP to jedno z podstawowych narzędzi, za pomocą których bank centralny (w Polsce Narodowy Bank Polski) realizuje politykę pieniężną. Określają one minimalny koszt, po jakim banki komercyjne mogą pożyczać pieniądze od banku centralnego lub u niego je deponować. Decyzje o wysokości stóp procentowych podejmuje Rada Polityki Pieniężnej (RPP), organ NBP. Posiedzenia RPP odbywają się regularnie (zazwyczaj co miesiąc), a ich celem jest takie kształtowanie stóp, aby utrzymać stabilność cen (czyli niską inflację) i wspierać zrównoważony wzrost gospodarczy.

Główne stopy procentowe NBP i ich znaczenie

NBP operuje kilkoma rodzajami stóp procentowych, ale najważniejsze z nich to:

• Stopa referencyjna – Określa minimalną rentowność bonów pieniężnych emitowanych przez NBP (tzw. operacji otwartego rynku). Jest to główna stopa wpływająca na poziom oprocentowania na rynku międzybankowym (WIBOR/WIRON) i w konsekwencji na oprocentowanie kredytów i depozytów w bankach komercyjnych.
• Stopa lombardowa – Określa cenę, po jakiej banki komercyjne mogą pożyczać pieniądze od NBP pod zastaw papierów wartościowych. Wyznacza maksymalny koszt pieniądza na rynku międzybankowym.
• Stopa depozytowa – Określa oprocentowanie jednodniowych depozytów składanych przez banki komercyjne w NBP. Wyznacza dolną granicę dla stopy rynkowej.
• Stopa redyskonta weksli – Określa cenę, po jakiej NBP skupuje weksle od banków komercyjnych (obecnie ma mniejsze znaczenie praktyczne).

Aktualny poziom stóp procentowych NBP – jak wpływa na gospodarkę i kredyty?

W drugim kwartale 2025 roku stopa referencyjna NBP wynosi 5,75%. Oznacza to, że koszt pieniądza w polskiej gospodarce jest na umiarkowanie wysokim poziomie (w porównaniu do historycznych minimów, ale potencjalnie niższy niż szczyty inflacyjne z lat 2022-2023). Taki poziom stóp ma bezpośredni wpływ na:

• Oprocentowanie kredytów – Wyższe stopy NBP przekładają się na wyższy WIRON/WIBOR, a co za tym idzie – wyższe oprocentowanie kredytów ze zmienną stopą.
• Oprocentowanie depozytów – Banki oferują wyższe oprocentowanie lokat i kont oszczędnościowych.
• Akcję kredytową – Wyższe raty mogą ograniczać zdolność kredytową i zniechęcać do zaciągania nowych zobowiązań.
• Inflację – Utrzymywanie relatywnie wysokich stóp ma na celu hamowanie presji inflacyjnej.

WIRON – nowy wskaźnik referencyjny dla kredytów złotowych

WIRON (Warsaw Interest Rate Overnight) to kluczowy wskaźnik referencyjny stopy procentowej dla polskiego złotego, który stopniowo zastępuje dotychczas stosowany WIBOR. Jest on opracowywany przez GPW Benchmark S.A. zgodnie z wymogami europejskiego rozporządzenia o wskaźnikach referencyjnych (BMR). W przeciwieństwie do WIBOR, który opierał się częściowo na deklaracjach banków dotyczących przewidywanego kosztu pożyczek międzybankowych, WIRON bazuje na rzeczywistych danych transakcyjnych z rynku depozytów overnight (O/N) zawieranych przez instytucje finansowe. Ma to na celu zwiększenie jego wiarygodności, przejrzystości i odporności na potencjalne manipulacje.

Jak WIRON jest powiązany ze stopami NBP i jak wpływa na oprocentowanie Twojego kredytu?

WIRON, podobnie jak wcześniej WIBOR, jest silnie skorelowany ze stopami procentowymi NBP, zwłaszcza ze stopą referencyjną. Decyzje RPP o podwyżkach lub obniżkach stóp niemal natychmiast znajdują odzwierciedlenie w poziomie WIRON. W umowach kredytowych ze zmiennym oprocentowaniem opartych na WIRON, oprocentowanie jest najczęściej ustalane jako suma aktualnej stawki WIRON (np. WIRON 1M, 3M lub 6M, oznaczającej średnią z odpowiedniego okresu) oraz stałej marży banku.

WIBOR – co warto wiedzieć o "starym" wskaźniku?

WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) przez lata był podstawowym wskaźnikiem referencyjnym w Polsce. Jego wartość była ustalana codziennie w procesie tzw. fixingu, podczas którego największe banki deklarowały, po jakiej cenie byłyby skłonne pożyczyć pieniądze innym bankom na rynku międzybankowym. Po odrzuceniu wartości skrajnych, wyliczano średnią.

Mam kredyt oparty na WIBOR – co to dla mnie oznacza w 2025 roku?

Jeśli posiadasz kredyt (zwłaszcza hipoteczny) z umową zawartą przed wprowadzeniem WIRON jako standardu dla nowych umów, Twoje oprocentowanie zmienne najprawdopodobniej nadal opiera się na WIBOR (np. WIBOR 3M lub 6M). Twoja umowa pozostaje ważna na dotychczasowych zasadach. Jednak zgodnie z krajowym planem transformacji wskaźników, WIBOR ma zostać ostatecznie wycofany z użytku (obecne plany wskazują na koniec 2027 roku). Oznacza to, że Twoja umowa będzie musiała zostać w przyszłości dostosowana (skonwertowana) do oprocentowania opartego na WIRON lub innym wskaźniku. Bank powinien poinformować Cię o szczegółach tego procesu i ewentualnych opcjach z odpowiednim wyprzedzeniem.

Wpływ WIRON i stóp procentowych na ratę Twojego kredytu hipotecznego

Przy kredycie hipotecznym ze zmiennym oprocentowaniem Twoja miesięczna rata składa się z części kapitałowej i odsetkowej. O ile część kapitałowa (przy ratach malejących) lub cała rata (przy ratach równych) jest w miarę przewidywalna w krótkim okresie, o tyle część odsetkowa zależy od aktualnego oprocentowania. To oprocentowanie to suma dwóch składników:

• Stawki referencyjnej – WIRON (dla nowych umów) lub WIBOR (dla starszych umów), np. WIRON 3M. Ta część jest zmienna i aktualizowana zgodnie z umową (np. co 3 miesiące).
• Marży banku – Stały procent ustalony w umowie kredytowej, stanowiący zysk banku.

Gdy RPP podnosi stopy procentowe, rośnie WIRON/WIBOR, a wraz z nim oprocentowanie Twojego kredytu i Twoja rata. Gdy stopy spadają, dzieje się odwrotnie.

Przykład: Jak zmiana WIRON o 1 p.p. może wpłynąć na Twoją ratę?

Załóżmy, że masz kredyt hipoteczny na 300 000 zł na 25 lat, spłacany w ratach równych, a Twoje obecne oprocentowanie wynosi WIRON 3M (np. 5,0%) + marża (np. 2,0%) = 7,0%. Twoja rata wynosi około 2120 zł. Jeśli WIRON 3M wzrośnie o 1 punkt procentowy (p.p.) do 6,0%, Twoje oprocentowanie wzrośnie do 8,0%, a nowa rata wyniesie około 2317 zł, czyli o prawie 200 zł więcej miesięcznie. To pokazuje, jak wrażliwe na zmiany stóp mogą być kredyty ze zmiennym oprocentowaniem.

Kredyt ze stałym czy zmiennym oprocentowaniem w 2025 – krótka analiza ryzyka

Wybór między stałym a zmiennym oprocentowaniem to zawsze kompromis między przewidywalnością a potencjalnie niższym kosztem. W kwietniu 2025, przy stopach NBP na poziomie np. 5.25% (poziom umiarkowanie wysoki, ale z perspektywą możliwych obniżek w przyszłości, jeśli inflacja będzie pod kontrolą):

• Oprocentowanie stałe (np. na 5 lat) – Daje gwarancję niezmienności raty przez określony czas, chroniąc przed ewentualnymi dalszymi podwyżkami stóp. Jednak oprocentowanie stałe oferowane przez banki jest zazwyczaj wyższe niż bieżące oprocentowanie zmienne (bank wlicza w nie swoje ryzyko i prognozy). Jeśli stopy NBP zaczną spadać, posiadacz kredytu ze stałą stopą nie skorzysta z niższych rat aż do końca okresu stałego oprocentowania.
• Oprocentowanie zmienne (oparte na WIRON) – Jest potencjalnie tańsze "tu i teraz" (jeśli marża jest niska), a jeśli stopy NBP będą spadać, rata również zmaleje. Jednak niesie ze sobą ryzyko wzrostu rat, jeśli RPP zdecyduje się ponownie podnosić stopy w przyszłości.

Decyzja zależy od Twojej tolerancji na ryzyko, przewidywań co do przyszłych stóp procentowych i dostępnych ofert banków.

Jak chronić się przed ryzykiem wzrostu stóp procentowych?

Najprostszym sposobem na uniknięcie ryzyka wzrostu rat jest wybór kredytu hipotecznego z okresowo stałym oprocentowaniem. Większość banków oferuje obecnie możliwość zablokowania stałej stopy na okres 5, 7 lub nawet 10 lat. Daje to pełną przewidywalność wysokości raty w tym czasie.

Kontrakty IRS (Interest Rate Swap) – co to jest i jak działają?

Bardziej zaawansowanym instrumentem zabezpieczającym przed ryzykiem stopy procentowej są kontrakty IRS (Interest Rate Swap), czyli swapy stopy procentowej. Jest to umowa (często zawierana z bankiem innym niż kredytujący) na mocy której strony "wymieniają się" płatnościami odsetkowymi. Kredytobiorca zobowiązuje się płacić na rzecz kontrahenta stałą, ustaloną w kontrakcie stopę procentową od nominału kredytu, a w zamian kontrahent zobowiązuje się płacić kredytobiorcy zmienną stopę (np. WIRON) od tego samego nominału. W efekcie kredytobiorca "neutralizuje" wpływ zmiennej stopy na swoją ratę kredytową, płacąc de facto stałe oprocentowanie wynikające z umowy IRS.

Czy IRS na stopę procentową opłaca się w obecnej sytuacji rynkowej?

Decyzja o zawarciu umowy IRS zależy od wielu czynników. Zaletą jest pełna stabilizacja kosztu odsetkowego, niezależnie od ruchów WIRON i decyzji RPP. Wadą jest koszt – stała stopa oferowana w kontrakcie IRS jest zazwyczaj wyższa niż bieżąca stopa zmienna WIRON (kontrahent wlicza w nią swoje ryzyko i prognozy przyszłych stóp). Jeśli stopy procentowe na rynku spadną, posiadacz IRS będzie płacił więcej niż gdyby pozostał przy oprocentowaniu zmiennym. IRS jest produktem bardziej złożonym, częściej stosowanym przez firmy niż klientów indywidualnych, i wymaga dokładnej analizy kosztów i ryzyka.

Co jeszcze, oprócz stóp i WIRON/WIBOR, wpływa na koszt kredytu?

Pamiętaj, że oprocentowanie wynikające ze stopy referencyjnej NBP i wskaźnika WIRON/WIBOR to tylko część kosztów kredytu. Na jego całkowity koszt (odzwierciedlany przez RRSO) składają się również:

• Marża banku – Stały procent doliczany do WIRON/WIBOR.
• Prowizja za udzielenie kredytu – Jednorazowa opłata początkowa.
• Ubezpieczenia – Obowiązkowe (np. nieruchomości, pomostowe) i czasem dobrowolne (np. na życie) wymagane przez bank.
• Inne opłaty: np. za wycenę nieruchomości, opłaty administracyjne.

Dlatego porównując oferty, zawsze zwracaj uwagę na RRSO, a nie tylko na oprocentowanie nominalne.

Podsumowanie – jak świadomie podejść do kredytu ze zmiennym oprocentowaniem?

Stopy procentowe NBP oraz wskaźniki WIRON i WIBOR to kluczowe elementy kształtujące koszt kredytów złotowych w Polsce. Zrozumienie ich mechanizmów, aktualnej sytuacji rynkowej (kwiecień 2025) oraz procesu przejścia z WIBOR na WIRON jest niezbędne do podejmowania świadomych decyzji. Wybierając kredyt ze zmiennym oprocentowaniem, musisz liczyć się z ryzykiem wahań raty. Analizuj dostępne opcje zabezpieczenia (stała stopa, ewentualnie IRS), porównuj oferty całościowo (RRSO) i wybieraj rozwiązania dopasowane do Twojej sytuacji finansowej i apetytu na ryzyko.

Chcesz oszacować swoją przyszłą ratę lub porównać aktualne oferty kredytów hipotecznych?

• Skorzystaj z naszego kalkulatora kredytu hipotecznego.
• Sprawdź ranking kredytów hipotecznych.