Nieściągalne należności - co to za typ należności?
Nieściągalne należności są tym typem należności, w przypadku których niemożliwe jest wyegzekwowanie ich od dłużnika. Tak więc z nieściągalnymi należnościami mamy do czynienia, gdy wykorzystano już wszystkie możliwości prawne, ale mimo to nie ma takiej możliwości, aby zaspokoić wierzyciela z majątku dłużnika. Nieściągalne należności mają miejsce najczęściej wtedy, gdy dłużnik jest niewypłacalny, czyli jego majątek nie pozwala mu zaspokoić należności wobec wierzyciela. O niewypłacalności dłużnika możemy mówić już w momencie, gdy zalega on z regulowaniem należności od ponad trzech miesięcy.
Kim jest dłużnik niewypłacalny?
Dłużnik niewypłacalny jest osobą fizyczną lub prawną, która utraciła zdolność do uregulowania posiadanych zobowiązań pieniężnych. Za dłużnika niewypłacalnego uznaje się każdą osobę fizyczną, która nie wykonuje nałożonych na nią zobowiązań pieniężnych od ponad trzech miesięcy. W przypadku osób prawnych lub ułomnych osób prawnych o niewypłacalności możemy mówić, dopiero gdy ich należności wobec wierzycieli przekraczają wartość ich majątku, a stan ten utrzymuje się od 2 lat.
Przyczyny powstania nieściągalnych należności
Do najczęstszych przyczyn powstawania nieściągalnych należności możemy zaliczyć:
- Umorzenie postępowania egzekucyjnego z powodu braku możliwości uzyskania z egzekucji sumy przewyższającej koszty egzekucyjne.
- Sytuację, w przypadku której nie ma możliwości, aby przeprowadzić egzekucję ze względu na osobę dłużnika.
- Przedawnienie się wierzytelności.
Procedury prawne w przypadku niespłacanych długów
Procedury prawne w przypadku niespłacanych długów zaczynają się od kilku kluczowych kroków, które wierzyciel może podjąć, gdy dłużnik zwleka z uregulowaniem należności. Przede wszystkim wierzycielowi w przypadku niespłacanych długów przysługuje pełne prawo do nałożenia na dłużnika karnych odsetek. Gdy i to nie przyniesie żadnych skutków, wierzyciel może wpisać dłużnika do rejestru dłużników, wnieść sprawę do sądu czy złożyć wniosek egzekucyjny o wszczęcie postępowania komorniczego przeciw wierzycielowi. Rozwiązaniem może być również zdecydowanie się na windykację polubowną. Co jednak, jeśli żadne z podjętych kroków, nie przynoszą żadnych efektów, bo dłużnik jest niewypłacalny?
Warto pamiętać, że brak możliwości wyegzekwowania spłaty długu, wcale nie oznacza, że jako wierzyciel nie masz prawa do dochodzenia zapłaty. W praktyce, jeśli dłużnik rzeczywiście nie będzie miał z czego spłacić swoich zobowiązań, wtedy egzekwowanie zapłaty może być znacznie utrudnione. W dodatku, jeśli doszło do umorzenia egzekucji niespłaconego długu, wtedy szansa na jego odzyskanie przez wierzyciela jest wręcz nikła.
Istnieje pewne rozwiązanie, które, choć nie spowoduje odzyskania przez wierzyciela niespłaconego długu, to jednak w praktyce jest dla niego bardzo korzystne. Rozwiązanie to polega na skorzystaniu przez wierzyciela z ulgi, dzięki której będzie mógł zaliczyć niewypłacalny dług do kosztów podatkowych i skorygować należny mu VAT. Aby móc skorzystać z ulgi, wierzyciel musi posiadać postanowienie organu egzekucyjnego, w którym stwierdzono umorzenie egzekucji ze względu na jej bezskuteczność lub poprzez sporządzenie przez wierzyciela protokołu.
Jak wierzyciel może udokumentować nieściągalność?
Wierzyciel może udokumentować nieściągalność, poprzez:
- wydanie przez sąd postanowienia o oddalenie wniosku o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej, ponieważ majątek dłużnika nie pozwala pokryć kosztów postępowania,
- wydanie przez sąd postanowienia o umorzeniu postępowania, ponieważ majątek dłużnika nie pozwala pokryć kosztów postępowania,
- wydanie przez sąd postanowienia o zakończeniu postępowania upadłościowego,
- sporządzenie przez wierzyciela protokołu.
Jak księgować należności nieściągalne?
Należności nieściągalne należy odpowiednio zaksięgować w księgach rachunkowych. Jeśli odzyskanie należności nie jest możliwe, należy je zapisać w księgach rachunkowych, ponieważ zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości, należności nieściągalne nie są aktywami. Odpisanie wierzytelności jako nieściągalnej powoduje, że kwota ta zostaje wyksięgowana z rozliczeń z odbiorcami na rzecz należności głównej i ewentualnych odsetek.
Kiedy należności nieściągalne są kosztem podatkowym?
Należności nieściągalne mogą być uznane za koszt podatkowy, gdy zostanie udowodniona ich nieściągalność, na przykład poprzez nieudane próby windykacji, postępowanie upadłościowe dłużnika lub po upływie określonego czasu od daty wymagalności, zgodnie z przepisami podatkowymi. Załóżmy, że wierzyciel wykorzystał już wszystkie sposoby na odzyskanie należności, w tym windykację, ale niczym to nie poskutkowało. Wtedy mimo wszystko ciąży na nim konieczność rozliczenia podatku, nawet jeśli nie otrzymał zaległej należności. Dzieje się tak, ponieważ przychodami podatkowymi, są wszystkie potencjalne dochody z działalności gospodarczej, nawet te, które nie zostały jeszcze otrzymane. Aby jednak móc zaliczyć należność nieściągalną do kosztów podatkowych, wierzyciel musi spełnić pewne warunki. Przede wszystkim nie mogą to być należności zaliczane do odsetek od pożyczki, ponieważ one powstają na zasadzie kasowej. Po drugie, aby móc skorzystać z ulgi i uwzględnić należność w kosztach podatkowych, niezbędne jest udokumentowanie nieściągalności wierzytelności, koniecznie do daty przedawnienia długu.
Zdecydowanie łatwiej uwzględnić należności nieściągalne w koszty podatku od towarów i usług. W takim przypadku wierzyciel musi jedynie uprawdopodobnić, że wierzytelność jest nieściągalna, co może nastąpić po upływie 90 dni od dnia, w którym powinno dojść do uregulowania należności przez dłużnika. Poza tym dłużnik musi być czynnik podatnikiem VAT.
Metody odzyskiwania nieściągalnych należności
Możemy wyróżnić 4 główne metody odzyskiwania nieściągalnych należności:
- udokumentowanie nieściągalnych należności,
- uprawdopodobnienie nieściągalnych należności,
- umorzenie wierzytelności,
- sprzedaż wierzytelności.
Czy można sprzedać dług nieściągalny?
Dług nieściągalny można sprzedać. Aby sprzedać dług nieściągalny, wystarczy, że wierzyciel zdecyduje się na przeniesienie wierzytelności na osobę trzecią. Dzięki sprzedaży wierzytelności wierzyciel może, chociaż częściowo odzyskać należność z wierzytelności. Kwestie podatku odrywają w przypadku sprzedaży długu duże znaczenie. Jeśli wartość sprzedanej wierzytelność została wcześniej zaliczona do przychodu należnego, to wierzyciel może uwzględnić stratę z tytułu sprzedaży uwzględnić do kosztów uzyskania przychodów.
Czy można umorzyć wierzytelność?
Wierzytelność można umorzyć. Umorzenie wierzytelności to kolejne rozwiązanie, na jakie zdecydować może się wierzyciel. Aby umorzyć wierzytelność, nie może minąć termin jej przedawnienia, bo wtedy będzie to już niemożliwe. Umorzenie długu może być tym bardziej korzystne na wierzyciela ze względu na możliwość zaliczenia jej do kosztów uzyskania przychodów, co choć w części zrekompensuje mu nieuregulowaną przez dłużnika należność.
Zarządzanie należnościami a zapobieganie nieściągalności
Zapobieżenie nieściągalności długu nie zawsze będzie możliwe. Aby jednak do tego nie doszło, zawsze warto zawczasu podejmować zdecydowane kroki przy zarządzaniu należnościami. Dlatego, jeśli jakiekolwiek sygnały ze strony dłużnika Cię niepokoją, powinieneś działać szybko i nie bagatelizować nawet drobnych opóźnień w spłacie. Gdyby doszło do opóźnień w spłacie, warto sięgnąć po standardowe działania w takim przypadku. Gdy pojawią się już pierwsze opóźnienia w spłacie, warto wysyłać monity przypominające o zaległej należności oraz nałożyć na dłużnika karne odsetki za opóźnienia w spłacie. Jeśli i te rozwiązania nie przyniosą żadnych efektów, nie warto zwlekać i wpisać dłużnika do rejestru dłużników BIG, aby utrudnić mu dalsze zapożyczanie się. Skierowanie sprawy do sądu to najczęściej rozwiązanie ostateczne, dlatego, zanim się na to zdecydujesz, warto przemyśleć windykację polubowną. Negocjacje i podjęcie próby merytorycznego rozwiązania sprawy, mogą sprawić, że odzyskasz dług szybciej i nie dojdzie do nieściągalności długu.
Komentarze