Przejęcie długu - kiedy możliwa jest spłata kredytu przez osobę trzecią?

Przejęcie długu przez osobę trzecią - definicja KC i aspekty prawne

Przejęcie długu przez osobę trzecią odnosi się do sytuacji, w której osoba inna niż dłużnik i wierzyciel zgadza się spłacić dług w imieniu dłużnika. To może się wydarzyć z różnych powodów, na przykład jako forma wsparcia finansowego dla dłużnika lub w celu uzyskania korzyści w wyniku umowy między osobą trzecią a dłużnikiem. Z danych BIK wynika, że ponad 70 proc. pożyczkobiorców posiada zadłużenie w kilku instytucjach finansowych jednocześnie. Jak wskazują statystyki, największy problem ze spłatą zadłużenia mają osoby w wieku 25-34 lat. Kiedy pożyczka dla zadłużonych to za mało, zaczyna się szukanie pomocy w spłacie długów u najbliższych osób. Jednorazowa pożyczka od rodziny może nie wystarczyć, dlatego warto rozważyć rozwiązanie alternatywne - całkowite przejęcie długu przez osobę trzecią. Przejęcie długu jest jedną z form zabezpieczenia wierzytelności i jest prawnie uregulowane przez Kodeks cywilny. Zgodnie z Art. 519 KC, osoba trzecia może wstąpić na miejsce pierwotnego dłużnika i zobowiązać się do spłaty jego zadłużenia. Przeniesienie może dotyczyć długu istniejącego lub przyszłego. Dla osoby, która zaciągała kredyt, oznacza to zwolnienie z długu. Harmonogram spłat i wysokość opłat kredytowych pozostają bez zmian, ale przejemca może starać się je negocjować.

Przejęcie długu (art. 519 KC) a inne formy pomocy w spłacie zobowiązań

Termin "przejęcie długu" w polskim prawie odnosi się do konkretnej instytucji uregulowanej w art. 519 i następnych Kodeksu cywilnego. Polega ona na tym, że osoba trzecia (przejemca) zawiera umowę z wierzycielem (za zgodą dłużnika) lub z dłużnikiem (za zgodą wierzyciela), na mocy której wstępuje ona w miejsce dłużnika, a dłużnik zostaje z długu zwolniony. Jest to więc pełne i definitywne przeniesienie odpowiedzialności za zobowiązanie.

Należy wyraźnie odróżnić to od innych sytuacji, które potocznie mogą być mylone z przejęciem długu:

• Spełnienie świadczenia (spłata długu) przez osobę trzecią (art. 356 § 2 KC) – Osoba trzecia może spłacić cudzy dług (nawet bez wiedzy dłużnika), jeśli wierzytelność jest wymagalna. Wierzyciel co do zasady nie może odmówić przyjęcia takiej zapłaty. Jednak osoba trzecia, płacąc dług, nie staje się nowym dłużnikiem. Po prostu reguluje zobowiązanie za kogoś innego (co może np. wynikać z jej wewnętrznych rozliczeń z dłużnikiem).
• Przystąpienie do długu (kumulatywne) – Jest to sytuacja (wymagająca umowy z wierzycielem), w której osoba trzecia staje się dłużnikiem obok dotychczasowego dłużnika. Odpowiadają oni wówczas solidarnie za spłatę. Pierwotny dłużnik nie zostaje zwolniony ze zobowiązania. To konstrukcja inna niż przejęcie długu z art. 519 KC.
• Dziedziczenie długów spadkowych – Po śmierci dłużnika jego długi (wchodzące w skład spadku) przechodzą na spadkobierców na mocy prawa spadkowego, a nie umowy o przejęcie długu.
• Odpowiedzialność małżonka za długi partnera – Wynika ona z przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego i również nie jest przejęciem długu w rozumieniu art. 519 KC.

Niniejszy artykuł skupia się na przejęciu długu w rozumieniu art. 519 KC, czyli na umownym, całkowitym przeniesieniu zobowiązania na nowego dłużnika.

Kiedy następuje całkowite przejęcie długu - dwa sposoby zawarcia umowy

Całkowite przejęcie długu zachodzi, gdy osoba trzecia zgadza się spłacić całą kwotę długu dłużnika, a wierzyciel wyraża zgodę na tę transakcję. W takim przypadku dłużnik jest zwolniony z odpowiedzialności za cały dług wobec wierzyciela.  Umowa spłaty długu musi być sporządzona w formie pisemnej i podpisana przez pierwotnego dłużnika, przejemcę długu i wierzyciela (tzw. umowa trójstronna). Każda ze stron ma obowiązek złożyć stosowne oświadczenie i podpis - tylko wtedy umowa o przejęcie długu będzie ważna w świetle prawa. Przejęcie całkowite długu może nastąpić wyłącznie:

1. przez umowę między wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika pierwotnego - oświadczenie dłużnika może być złożone którejkolwiek ze stron;
2. przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela (np. banku) - oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron ale będzie ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna.

Termin wyrażenia pisemnej zgody stron umowy na przejęcie długu jest ustalany indywidualnie. Nie wyrażenie zgody w ustalonym terminie oznacza odmowę. Po przejęciu zobowiązania przez inną osobę, dłużnik zostaje zwolniony z obowiązków wobec wierzyciela.

Umowa przejęcia długu - wymagane elementy i wzór pisma

Umowa o przejęcie długu musi być zawarta na piśmie i podpisana przez wierzyciela, dłużnika pierwotnego oraz osobę, która zgodziła się złożyć zobowiązanie do zapłaty. Umowa przejęcia długu powinna zawierać takie elementy jak:

• wysokość zadłużenia,
• rodzaj długu (kredyt / pożyczka, numer umowy etc.),
• informacje o zadłużeniu (harmonogram i warunki spłat, wysokość odsetek itp.),
• zabezpieczenie wierzytelności, jeśli zostało ono ustanowione,
• dane dłużnika pierwotnego,
• dane wierzyciela,
• dane osoby przejmującej dług,
• zgodę wierzyciela na przejęcie długu,
• oświadczenie pierwotnego dłużnika o akceptacji przejęcia długu,
• zobowiązanie do zapłaty długu podpisane przez osobę przejmującą na siebie całą wierzytelność,
• zapisy dotyczące postanowień dodatkowych, warunków umowy czy kwestii rozwiązywania sporów.

Jeśli dłużnika pierwotny lub przejemca długu jest osobą prawną, konieczne będzie podanie siedziby danej instytucji oraz numeru KRS i NIP.

• UMOWA O PRZEJĘCIE DŁUGU MIĘDZY WIERZYCIELEM A PRZEJEMCĄ - wzór pisma do pobrania

Czy można przejąć kredyt z poręczycielem lub zastawem?

Tak, można przejąć kredyt z poręczycielem lub zastawem. Spłata długu przez osobę trzecią jest możliwa także w przypadku pożyczki z zabezpieczeniem. Jeśli wierzytelność została zabezpieczona poręczeniem gwaranta lub zastawem rejestrowym, co jest często spotykanym sposobem na zwiększenie zdolności kredytowej pożyczkobiorcy, to zabezpieczenia te wygasają w momencie przejęcia długu. Zabezpieczenia kredytu mogą obowiązywać dalej wyłącznie, jeśli zgodę na to wyrazi poręczyciel oraz osoba przejmująca dług. Przejęcie kredytu hipotecznego przez inną osobę może też nastąpić kiedy decydujemy się na sprzedaż mieszkania z kredytem. W takiej sytuacji następuje domniemanie przejęcia długu przez nabywcę. Co ważne, wierzyciel może nie zgodzić się ani na przejęcie długu przez osobę trzecią i zamiast tego przejąć prawa własności do zastawionego przedmiotu.

Kiedy nie jest możliwe przejęcie długu?

Przejęcie długu nie jest możliwe gdy:

• Wierzyciel może nie zgodzić się na spłatę kredytu przez osobę trzecią, jeśli przeniesienie długu byłoby działaniem dłużnika na szkodę wierzyciela.
• Umowa o przeniesienie długu nie została podpisana przez którąś ze stron w wyznaczonym na to terminie.
• Umowa nie została sporządzona w formie pisemnej, co oznacza jej nieważność.
• Przed wydaniem zgody na przejęcie długu wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna.

Spłata spirali kredytowej przez inną osobę może się wydawać idealnym rozwiązaniem problemów finansowych. Pozwala to uniknąć odsetek karnych za opóźnienia w spłacie i wpisu do bazy dłużników. Z pewnością zwiększa także scoring BIK. Osoby z należnościami do zapłaty mogą wnioskować o pożyczki bez BIK, ale jeśli te należności oddadzą komuś innemu, będą mieli jeszcze szerszy wybór ofert pożyczkowych. Przeniesienie długu wymaga stosunkowo niewielu formalności. Jeśli trzy strony umowy zawarły porozumienie w sprawie spłaty zadłużenia, wystarczy podpisać odpowiednie dokumenty i gotowe.

Wymagania wobec osoby przejmującej dług

 Wymagania stawiane wobec osoby przejmującej dług to:

• pełnoletność,
• ważny dowód osobisty,
• zdolność kredytowa,
• pozytywna historia w BIK i bazach dłużników,
• podpisania oficjalnych dokumentów i oświadczeń.

Czy po przejęciu długu komornik może zająć konto bankowe osoby trzeciej? Tak. Osoba, która decyduje się na przejęcie długu, przejmuje razem z nim wszystkie obowiązki dłużnika pierwotnego. Podpisując zobowiązanie do spłaty długu przejemca zgadza się uregulować całe zobowiązanie wraz z odsetkami w wyznaczonym terminie, a za wierzytelność odpowiada całym swoim majątkiem. Przejmującemu dług przysługują przeciwko wierzycielowi wszelkie zarzuty, które miał dotychczasowy dłużnik, z wyjątkiem zarzutu potrącenia z wierzytelności dotychczasowego dłużnika. Zobacz informacje o tym jak wygląda przedawnienie długów. Zmiana dłużnika jest możliwa wyłącznie, jeśli przejemca spełnia określone wymagania. Są one podobne do warunków, jakie musi spełnić zwykły kredytobiorca.

Pamiętaj, że komornik nie może zabrać wszystkiego i istnieją zapisy w prawie, które mówią o kwocie wolnej od zajęcia komorniczego. Jeśli twój wniosek o odroczenie kredytu i nie masz środków na spłatę, warto zwrócić się o pomoc do najbliższych. Więzy rodzinne między dłużnikiem a osobą przejmującą dług nie mają znaczenia. Zobowiązanie do spłaty naszego długu może podpisać przyjaciel czy sąsiad, który wie o naszych problemach finansowych. Doradcy finansowi polecają jednak przejęcie długu w ramach najbliższej rodziny, ponieważ pozwoli to uniknąć podatku od darowizny.