Długi wekslowe - definicja, odpowiedzialność i konsekwencje

Definicja i charakterystyka długu wekslowego

Dług wekslowy jest zobowiązaniem powstałym w wyniku podpisania weksla. Za dłużnika wekslowego uznaje się wystawcę weksla, trasanta, oraz trasata. Dług wekslowy cechuje jego łatwiejsze dochodzenie w sądzie. Jeżeli warunki weksla nie zostaną spełnione, wierzyciel może złożyć pozew w trybie postępowania nakazowego, dzięki czemu egzekucja należności jest znacznie szybsza. Wyróżniamy dwa rodzaje weksli:

• Weksel własny, w przypadku którego wystawca zobowiązuje się zapłacić określoną kwotę remitentowi w wyznaczonym czasie.
• Weksel trasowany, w którym trasat zobowiązuje się na życzenie trasanta do zapłaty wskazanej kwoty remitentowi będącemu osobą trzecią.

Weryfikacja stanu zadłużenia wekslowego

Sprawdzenie stanu zadłużenia wekslowego może wymagać kilku kroków. Kredyt zabezpieczony wekslem zostaje zgłoszony do baz dłużników. Wobec tego możemy wygenerować raport BIK na swój temat aby sprawdzić stan zadłużenia wekslowego. Raz na pół roku wywołanie raportu w większości baz jest darmowe, wystarczy powołać się na RODO. W przypadku pożyczek czy kredytów możemy również skontaktować się z bankiem lub pożyczkodawcą, aby poprosić go o sprawdzenie stanu naszego zobowiązania.

Odpowiedzialność za długi wekslowe

Odpowiedzialność za długi wekslowe jest ściśle określona przez prawo wekslowe. Prawo wekslowe jest bardzo formalne i rygorystyczne, co oznacza, że odpowiedzialność z tytułu weksla jest zazwyczaj bezwarunkowa i niezależna od podstawowych zobowiązań, które weksel reprezentuje.

Zależnie od rodzaju weksla, za długi odpowiada wystawca, trasant, oraz trasat. Dokumenty te cechuje zastosowanie bardzo konkretnego języka. W przypadku weksla własnego stosuje sformułowanie “zapłacę”, zaznaczając swoje zobowiązanie wobec remitenta. W przypadku weksla trasowanego, trasant posługuje się słownictwem “zapłaci Pan/Pani”, zobowiązując w umowie trasata do zapłaty określonej kwoty wybranemu odbiorcy. Przekazując prawa do weksla innej osobie, ich poprzedni właściciel staje się Indosantem, co również obarcza go odpowiedzialnością za dług.

Przedawnienie roszczeń wekslowych

Roszczenia wynikające ze stosunku wekslowego, podobnie jak inne roszczenia majątkowe, ulegają przedawnieniu. Terminy przedawnienia roszczeń wekslowych są jednak specyficzne i stosunkowo krótkie, uregulowane w art. 70 Prawa wekslowego. Ich długość zależy od tego, przeciwko komu kierowane jest roszczenie:

• Roszczenia wekslowe przeciwko akceptantowi weksla trasowanego oraz wystawcy weksla własnego (głównym dłużnikom wekslowym) przedawniają się z upływem trzech lat, licząc od dnia płatności weksla.
• Roszczenia posiadacza weksla przeciwko indosantom oraz przeciwko wystawcy weksla trasowanego przedawniają się z upływem jednego roku, licząc od dnia protestu dokonanego w należytym czasie, a w przypadku zastrzeżenia „bez kosztów” – od dnia płatności weksla.
• Roszczenia indosantów między sobą nawzajem oraz przeciwko wystawcy weksla trasowanego przedawniają się z upływem sześciu miesięcy, licząc od dnia, w którym indosant weksel wykupił (zapłacił) lub w którym sam został pociągnięty z weksla do odpowiedzialności sądowej.

Należy pamiętać, że zgodnie z art. 77 Prawa wekslowego, do terminów przedawnienia roszczeń wekslowych stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o przedawnieniu, w tym przepisy dotyczące przerwania i zawieszenia biegu przedawnienia. Oznacza to, że bieg przedawnienia może zostać przerwany m.in. przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia, a także przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje (art. 123 Kodeksu cywilnego).

Możliwość umorzenia długów wekslowych

Dług wekslowy może umorzyć jego wierzyciel na wniosek dłużnika. Umorzenie długu może nastąpić dobrowolnie lub w przypadku błędnego wypełniania weksla in Blanco. Jeśli zaszło nadużycie weksla in blanco, udowodnienie jego wypełnienia niezgodnie z zawartym porozumieniem jest odpowiedzialnością dłużnika.

Odpowiedzialność współmałżonka za długi wekslowe

Żona jest współodpowiedzialna za długi wekslowe męża, w przypadku których wyraziła zgodę na zaciągnięcie zobowiązania. Małżonek może stworzyć zobowiązanie wekslowe bez informowania małżonki, w przypadku czego odpowiada za dług osobiście, a majątek jego drugiej połówki jest chroniony.

Wyjątkiem jest sytuacja, w której małżonek zaciągnął zobowiązanie w celu zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny. W takim wypadku za weksel, czyli długi partnera, odpowiada solidarnie z małżonką, nawet jeżeli nie była ona świadoma istnienia weksla i nie wyraziła zgody na jego utworzenie.

Konsekwencje niespłacenia długu wekslowego

Konsekwencją posiadania długów wekslowych jest ograniczona zdolność kredytowa. Tak jak każde inne zobowiązanie, mogą one być zarejestrowane w bazach dłużników, dzięki czemu banki i pożyczkodawcy będą świadomi ograniczenia naszej zdolności kredytowej.

Ponadto długi wekslowe są dużo łatwiejsze w egzekucji od standardowych zobowiązań. Oznacza to, że konsekwencje zaległości w ich spłacie dotkną nas znacznie szybciej, niż przy typowej pożyczce bądź kredycie. Zobowiązania wekslowe należy rzetelnie spłacać.

Długi wekslowe – kluczowe aspekty i podsumowanie

Dług wekslowy, jako zobowiązanie wynikające z weksla własnego lub trasowanego, stanowi specyficzny rodzaj długu charakteryzujący się dużym formalizmem i abstrakcyjnością odpowiedzialności. Oznacza to, że obowiązek zapłaty przez dłużnika wekslowego (wystawcę, akceptanta, indosanta, poręczyciela wekslowego) jest co do zasady niezależny od podstawowej przyczyny gospodarczej, dla której weksel został wystawiony. Kluczową cechą i jednocześnie główną konsekwencją dla dłużnika jest łatwość dochodzenia roszczeń przez wierzyciela w postępowaniu nakazowym, co znacząco przyspiesza proces egzekucji.

Odpowiedzialność poszczególnych osób podpisanych na wekslu jest ściśle określona przepisami Prawa wekslowego, podobnie jak stosunkowo krótkie terminy przedawnienia roszczeń, które wynoszą odpowiednio trzy lata, jeden rok lub sześć miesięcy, w zależności od relacji między stronami. Istnieją jednak mechanizmy prawne, takie jak zarzuty wynikające z niewłaściwego wypełnienia weksla in blanco czy możliwość umorzenia długu przez wierzyciela. Z uwagi na rygoryzm prawa wekslowego i potencjalnie szybkie oraz dotkliwe konsekwencje niewykonania zobowiązania, zarówno wystawianie, jak i przyjmowanie weksli wymaga szczególnej staranności i świadomości prawnej.