Giełda długów - Czym jest i jak działa?

Co to jest giełda długów?

Giełda długów to platforma internetowa, na której wierzyciele mogą sprzedawać i nabywać wierzytelności oraz pozbyć się długów, które trudno im ściągnąć od dłużników. Osoby prywatne lub firmy zainteresowane ich nabyciem mogą kupić prawa do długu zazwyczaj za ułamek jego wartości. Jeśli nowy właściciel skutecznie odzyska należność od dłużnika, może w ten sposób osiągnąć zysk.

Podstawą prawną działania giełdy długów jest art. 509 Kodeksu cywilnego, który dopuszcza przeniesienie wierzytelności na osobę trzecią w drodze cesji. Z możliwości oferowanych przez giełdę najczęściej korzystają firmy windykacyjne, ale udział w transakcjach mogą brać również inni przedsiębiorcy oraz osoby fizyczne.

Jakie informacje można znaleźć na giełdzie długów?

Na giełdzie długów publikowane są szczegółowe informacje dotyczące wystawionych wierzytelności. W ogłoszeniach można znaleźć m.in.:

• dane dłużnika (np. nazwa firmy, NIP, miejscowość),
• wysokość zadłużenia oraz walutę zobowiązania,
• datę powstania długu i termin wymagalności,
• podstawę prawną roszczenia (np. faktura, umowa, wyrok sądu),
• status egzekucji (czy sprawa została skierowana do komornika lub sądu),
• cenę sprzedaży wierzytelności oraz ewentualne warunki transakcji.

Dzięki tym informacjom potencjalni nabywcy mogą ocenić ryzyko i opłacalność zakupu danego długu, a wierzyciele zyskują szansę na szybsze odzyskanie chociaż części należności.

Jakie wierzytelności trafiają na giełdę?

Przedmiotem obrotu na giełdzie długów mogą być praktycznie wszystkie rodzaje wierzytelności pieniężnych, trudne do samodzielnego wyegzekwowania przez pierwotnego wierzyciela. Mogą to być zobowiązania wynikające z niezapłaconych faktur, pożyczek, umów cywilnoprawnych czy roszczenia potwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu. Wyjątkiem są jedynie długi alimentacyjne oraz klauzula umowna, która może zakazywać cesji wierzytelności lub uzależniać ją od uzyskania zgody dłużnika. Przy braku ograniczeń umownych lub ustawowych, wierzyciel ma prawo dokonać cesji wierzytelności bez informowania o tym fakcie dłużnika.

Jak działa giełda długów?

Giełda długów działa na prostej zasadzie – wierzyciel publikuje ogłoszenie zawierające dane dłużnika, kwotę zadłużenia, podstawę roszczenia oraz proponowaną cenę. Ogłoszenie trafia do publicznej bazy, gdzie może zostać wyszukane przez zainteresowanych kupujących. Jeśli dojdzie do transakcji, następuje cesja wierzytelności, czyli formalne przeniesienie prawa do dochodzenia długu na nowego wierzyciela. Od tego momentu to nabywca decyduje o dalszych krokach, takich jak windykacja czy postępowanie sądowe. Sama giełda pełni funkcję pośrednika – nie uczestniczy w transakcji, ale udostępnia narzędzia do jej zawarcia.

Kto może wystawić dług na sprzedaż?

Wierzytelność na giełdzie długów może wystawić każdy podmiot, który posiada prawo do dochodzenia roszczenia – zarówno osoby fizyczne, jak i przedsiębiorcy. Najczęściej są to firmy, które nie mogą odzyskać należności od kontrahentów i decydują się na sprzedaż długu w celu szybszego odzyskania części środków. Wystawcą może być również osoba prywatna, np. w przypadku pożyczki udzielonej na podstawie umowy cywilnoprawnej. Warunkiem wystawienia długu jest posiadanie dokumentów potwierdzających istnienie wierzytelności – takich jak faktura, umowa, wezwanie do zapłaty, wyrok sądu czy nakaz zapłaty. Wierzyciel musi także upewnić się, że dług nie jest przedawniony i że nie toczy się równolegle postępowanie, które wyklucza jego sprzedaż. W przypadku cesji wierzytelności, nowy nabywca przejmuje pełne prawa do dochodzenia roszczenia, zarówno polubownie, jak i na drodze sądowej.

Jak 4 krokach sprzedać dług na giełdzie?

Aby w 4 prostych krokach sprzedać dług na giełdzie długów, należy:

1. Opublikować ogłoszenie – zamieścić ofertę sprzedaży długu, podając m.in.. jego wartość oraz miejsce zamieszkania dłużnika.
2. Przejrzeć zgłoszenia zainteresowanych – potencjalni nabywcy będą przesyłać propozycje zakupu.
3. Sfinalizować sprzedaż – wybrać ofertę i sprzedać wierzytelność (zazwyczaj za 90–95% jej nominalnej wartości).
4. Zawrzeć umowę cesji – potykać się z osobą odkupującą zobowiązanie, aby wykonać umowę cesji.

Sprzedaż wierzytelności na giełdzie długów przypomina cesję wierzytelności, czyli przepisanie praw do zobowiązania na osobę trzecią – tylko odpłatnie. Sam proces może się nieco różnić w zależności od internetowej giełdy długów, z której korzystamy.

Ile kosztuje korzystanie z internetowej giełdy długów?

Koszty związane z wystawieniem wierzytelności na giełdzie długów zależą od konkretnej platformy. Wierzyciele najczęściej ponoszą niewielką opłatę za dodanie ogłoszenia – zazwyczaj od kilku do kilkunastu złotych za jeden wpis. W przypadku większej liczby ofert, niektóre serwisy udostępniają pakiety lub abonamenty, które obniżają jednostkowy koszt publikacji. Dodatkowo dostępne są płatne opcje promowania ogłoszeń, np. poprzez wyróżnienie ich na liście czy podbicie pozycji w wynikach wyszukiwania.

Z kolei dla kupujących (osób lub firm zainteresowanych nabyciem długu) – przeglądanie ofert i składanie propozycji zakupu jest zazwyczaj darmowe. Warto jednak pamiętać, że niektóre giełdy mogą naliczać prowizję od zrealizowanej transakcji, najczęściej jako procent od wartości sprzedanej wierzytelności.

Czy sprzedaż długu na giełdzie zawsze się udaje?

Sprzedaż długu na giełdzie nie zawsze się udaje, ale zdecydowana większość wierzytelności na giełdzie sprzedaje się bez trudu. O popularności ogłoszenia może zadecydować jego kwota oraz lokalizacja dłużnika. Firmy windykacyjne z reguły niechętnie też marnują zasoby na zobowiązania warte kilkaset złotych, gdy ich zysk wynosi zaledwie do 10% od zakupionego długu i tylko przy udanej windykacji.

Giełda długów a prawa dłużnika

Choć giełda długów koncentruje się na interesach wierzycieli i inwestorów, dłużnik również posiada określone prawa, które nie tracą ważności po wystawieniu jego zobowiązania na sprzedaż. Przede wszystkim, samo umieszczenie długu w publicznej bazie nie oznacza automatycznego wszczęcia postępowania egzekucyjnego ani zmiany warunków spłaty. Dłużnik ma prawo do informacji o cesji wierzytelności – czyli o tym, że jego zobowiązanie zostało sprzedane innemu podmiotowi.

Nowy wierzyciel, który nabył dług, musi respektować obowiązujące przepisy, w tym zasady ochrony danych osobowych oraz ograniczenia dotyczące działań windykacyjnych. Dłużnik ma prawo do negocjacji, złożenia reklamacji, a także (w uzasadnionych przypadkach) do kwestionowania zasadności roszczenia. Warto pamiętać, że sprzedaż długu nie unieważnia wcześniejszych ustaleń, np. dotyczących spłaty w ratach czy zawartej ugody.

Czy publikacja danych jest legalna?

Publikacja danych dłużnika na giełdzie długów jest legalna, o ile odbywa się zgodnie z obowiązującymi przepisami, w szczególności z ustawą o ochronie danych osobowych oraz RODO. Wierzyciel ma prawo dochodzić swoich roszczeń, a jednym ze sposobów jest publiczne ogłoszenie wierzytelności. Warunkiem legalności jest posiadanie uzasadnionego interesu oraz publikacja danych w zakresie niezbędnym do identyfikacji zobowiązania. Niedozwolone jest jednak ujawnianie danych w sposób naruszający godność, prywatność lub dobre imię dłużnika.

Giełda długów a ochrona danych osobowych

Publikacja informacji o zadłużeniu na giełdzie długów musi odbywać się z poszanowaniem przepisów o ochronie danych osobowych, w szczególności RODO. Ujawnienie danych dłużnika (imię i nazwisko lub nazwa firmy, miejscowość, kwota długu) jest dopuszczalne, gdy wierzyciel posiada ku temu odpowiednią podstawę prawną. Najczęściej powołuje się na art. 6 ust. 1 lit. f RODO, który pozwala przetwarzać dane, gdy jest to niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora (wierzyciela) lub przez stronę trzecią. Prawnie uzasadnionym interesem jest w tym przypadku dochodzenie roszczeń lub zbycie wierzytelności. Giełdy działają jako pośrednicy, udostępniając platformę, natomiast odpowiedzialność za legalność przetwarzania danych spoczywa na wierzycielu.

Jak sprawdzić, czy jestem wpisany?

Aby sprawdzić, czy Twoje dane znajdują się na giełdzie długów, wystarczy odwiedzić wybraną platformę i skorzystać z wyszukiwarki ogłoszeń. W większości przypadków można przeszukiwać bazę po imieniu i nazwisku, nazwie firmy, NIP-ie lub miejscowości. Jeśli znajdziesz ogłoszenie dotyczące Twojej osoby lub firmy, warto sprawdzić jego szczegóły – kwotę zadłużenia, datę publikacji oraz dane wierzyciela. W razie wątpliwości możesz skontaktować się bezpośrednio z wystawcą ogłoszenia lub z administratorem giełdy.

Czy można usunąć wpis z giełdy długów?

Wpis na giełdzie długów może zostać usunięty, ale tylko w określonych sytuacjach. Najczęściej dzieje się to po spłacie zobowiązania lub zawarciu ugody z wierzycielem. Wierzyciel, jako autor ogłoszenia, ma możliwość edycji lub usunięcia wpisu – warto więc skontaktować się z nim bezpośrednio i przedstawić dowody uregulowania długu. W przypadku bezpodstawnego wpisu lub naruszenia prawa, dłużnik może złożyć skargę do administratora platformy, a w skrajnych przypadkach – dochodzić swoich praw na drodze sądowej.

Giełda długów – Podsumowanie

Giełda długów to platforma internetowa dla wierzycieli, którzy chcą szybciej odzyskać należności, oraz dla inwestorów szukających okazji do zakupu wierzytelności z potencjałem zysku. Proces sprzedaży odbywa się online, najczęściej poprzez cesję wierzytelności. Wystawienie długu na giełdzie wiąże się z niewielkimi kosztami, a skuteczność transakcji zależy m.in.. od wartości zobowiązania, lokalizacji dłużnika i jakości ogłoszenia. Choć sam dłużnik nie może brać bezpośredniego udziału w transakcji sprzedaży wierzytelności, nadal przysługują mu określone prawa, m.in. dostęp do informacji o cesji, możliwość negocjacji oraz ochrona danych osobowych. Jeśli cesja wierzytelności jest zgodna z prawem i nie została ograniczona zapisami umownymi, dłużnik nie ma możliwości formalnego zablokowania jej sprzedaży. W takiej sytuacji jedynym rozwiązaniem pozostaje próba bezpośredniego kontaktu z wierzycielem i podjęcie negocjacji warunków.