Zawezwanie do próby ugodowej – co warto wiedzieć?

Co to jest zawezwanie do próby ugodowej?

Zawezwanie do próby ugodowej to wniosek o podjęcie negocjacji z wierzycielem mającej na celu ustalenie kompromisu w sprawie warunków spłaty długu. Po złożeniu zawezwania dochodzi do postępowania pojednawczego, w trakcie którego dłużnik i wierzyciel dyskutują możliwości rozwiązania sprawy pod nadzorem sędziego – jeśli dojdą do porozumienia, podczas sporządzania protokołu podpisują ugodę, zmieniającą warunki zadłużonej umowy.

• Dla wierzyciela — sposób na ochronę roszczenia i formalne wywarcie presji.
• Dla dłużnika — okazja do ustalenia dogodnych warunków spłaty zamiast natychmiastowej egzekucji.

Kiedy warto złożyć zawezwanie do próby ugodowej?

Zawezwanie do próby ugodowej warto złożyć, gdy:

• gdy zbliża się termin przedawnienia roszczenia;
• gdy dłużnik ignoruje wezwania do zapłaty;
• gdy chcesz formalnie zaproponować raty, odroczenie lub umorzenie części długu;
• gdy zależy Ci na udokumentowaniu, że podejmowałeś próbę polubownego rozwiązania.

Gdzie złożyć zawezwanie do próby ugodowej?

Zawezwanie do ugody należy złożyć w sądzie rejonowym odpowiadającym miejscu zamieszkania lub siedzibie osoby, z którą chcemy się porozumieć. Jeśli wierzyciel wzywa dłużnika do próby ugodowej, składa wniosek do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania lub siedziby dłużnika. Jeśli dłużnik wzywa wierzyciela do próby ugodowej, składa wniosek do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania lub siedziby wierzyciela. Wyjątek stanowi jedynie sytuacja, gdy nie jest znane aktualne miejsce zamieszkania wezwanego. Dopiero w takim przypadku wniosek można złożyć do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania lub siedziby wzywającego.

Co powinno zawierać zawezwanie do próby ugodowej?

Zawezwanie do próby ugodowej powinno zawierać:

1. Oznaczenie sądu – wskazanie właściwego sądu rejonowego, do którego kierowany jest wniosek.
2. Dane stron – dokładne oznaczenie wzywającego (składającego wniosek) oraz przeciwnika (osoby wzywanej do ugody), obejmujące imiona i nazwiska lub nazwy, adresy zamieszkania lub siedziby, numery PESEL lub NIP/KRS (jeśli są znane i wymagane).
3. Dokładne określenie roszczenia – w zawezwaniu należy jasno wskazać, czego oczekujemy od drugiej strony, czy chodzi o wypłatę określonej sumy, czy wykonanie konkretnej czynności wynikającej z umowy.
4. Zwięzłe opisanie okoliczności sprawy – krótki opis stanu faktycznego, z którego wynika roszczenie. Nie jest wymagane szczegółowe uzasadnienie roszczenia ani przedstawianie dowodów, jak w pozwie.
5. Propozycje ugodowe – wskazanie proponowanych warunków zawarcia ugody, pokazujących wolę kompromisu.
6. Podpis strony wnoszącej (wzywającego) – wniosek musi być podpisany przez osobę składającą wniosek lub jej pełnomocnika.
Wymienienie załączników (jeśli są) – np. odpis wniosku dla strony przeciwnej, dowód uiszczenia opłaty sądowej.

Ocena zasadności wnioskowania o zawezwanie do próby ugodowej

Zawezwanie do próby ugodowej zostanie ocenione pod względem zasadności składanego wniosku. Dlatego przed złożeniem wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, warto dokładnie przemyśleć, jaki cel ma zostać osiągnięty i jakie konsekwencje może nieść ta procedura. Składany wniosek nie sprawdzi się w każdej sytuacji, ponieważ jego skuteczność będzie uzależniona od okoliczności sprawy oraz strategii procesowej strony.

Dla wierzyciela zawezwanie najczęściej pełni funkcję zabezpieczającą — pozwala na przerwanie biegu przedawnienia roszczenia (zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 KPC), co jest szczególnie istotne, gdy termin dochodzenia należności zbliża się do końca. To także sygnał dla dłużnika, że sprawa jest traktowana poważnie i może trafić do sądu, jeśli nie dojdzie do porozumienia.

Dłużnik może potraktować zawezwanie jako formalną próbę rozpoczęcia negocjacji, zwłaszcza gdy wcześniejsze próby kontaktu zawiodły. Podjęcie negocjacji może być odbierane jako wyraz chęci uregulowania długu na kompromisowych warunkach, co często poprawia klimat rozmów i relacje między stronami.

Opłata sądowa od wniosku

Złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej wiąże się z obowiązkiem uiszczenia opłaty sądowej, której wysokość reguluje ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Przed złożeniem dokumentów warto sprawdzić aktualne stawki – mogą one ulec zmianie w wyniku nowelizacji przepisów.

Zgodnie z obowiązującym art. 23a ustawy, w 2025 roku opłata sądowa wynosi: 120 zł (jeśli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20 000 zł) lub 300 zł (jeśli wartość przedmiotu sporu przekracza 20 000 zł). W przypadku spraw o prawa niemajątkowe, opłata może być ustalana według innych zasad, np. jako część opłaty stosunkowej, jeśli taką przewiduje postępowanie procesowe.

Do wniosku należy dołączyć dowód uiszczenia opłaty (np. potwierdzenie przelewu). Warto również pamiętać, że zgodnie z art. 186 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli przeciwnik bez usprawiedliwienia nie stawi się na posiedzenie pojednawcze, sąd na wniosek wzywającego może obciążyć go kosztami związanymi z próbą ugodową, w tym kosztami stawiennictwa.

Co spowoduje złożenie zawezwania do próby ugodowej?

1. Przerwanie biegu przedawnienia od momentu wniesienia wniosku.
2. Możliwość zawarcia ugody spisanej przez sąd, którą można opatrzyć klauzulą wykonalności.
3. Gdy ugody nie ma — sprawa kończy się bez niej, ale sam wniosek i tak ma moc prawną (przerwanie przedawnienia).

Jak przebiega postępowanie pojednawcze?

Postępowanie pojednawcze przebiega przed sądem, pod obserwacją sędziego. Czuwa on nad zgodnym z prawem przebiegiem negocjacji. Co ważne, żadna ze stron sporu nie jest zmuszona do tego, aby stanąć przed sądem — zarówno wierzyciel, jak i dłużnik, mogą pojawić się na sali rozpraw dobrowolnie. Na koniec rozprawy spisuje się protokół. Jeśli obie strony dojdą do porozumienia, zostanie podpisana ugoda.

Odmówienie zawezwania próby ugodowej

Zawezwaniu do próby ugodowej można odmówić – wezwany może nie stawić się w sądzie, ponieważ uczestnictwo w ugodzie jest dobrowolne. Jednocześnie strony mogą nie dojść do porozumienia w trakcie próby ugodowej, odmawiając swoim wzajemnym propozycjom. Nie niesie to ze sobą żadnych konsekwencji. W takim wypadku obie strony rozstają się po spisaniu protokołu. Jeśli wierzyciel chce kontynuować sprawę drogą sądową, musi złożyć pozew lub wniosek celem rozpoczęcia postępowania cywilnego.

Zawezwanie do próby ugodowej - Podsumowanie

Zawezwanie do próby ugodowej zwykle składa się w celu ustalenia zmiany warunków umowy z wierzycielem. Dłużnik może ubiegać się o niższe raty, często przez wydłużenie czasu spłaty, lub o chwilowe zawieszenie tego procesu. Jest to najlepsza droga do tego, aby wierzyciel otrzymał gwarancję spłaty zobowiązania, a dłużnik łatwiejsze do spełnienia warunki. Udział w postępowaniu jest dobrowolny, a koszty ponosi osoba, która składa wniosek. Jeśli ugoda zakończy się niepowodzeniem, sprawa skończy się bez niej, ale sam wniosek i tak spowoduje przerwanie przedawnienia.