Co to jest monit i kiedy można go otrzymać?

Co to jest monit?

Monit to forma przypomnienia o długu, często określana jako wezwanie do zapłaty. Wierzyciel, np. bank czy firma pożyczkowa, wysyła go do dłużnika, który nie uregulował należności w terminie. Celem monitu jest nie tylko poinformowanie o zaległości i jej wysokości, ale też ostrzeżenie o możliwych dalszych krokach. Wciąż jest to jednak etap polubownej windykacji, a nie egzekucja komornicza.

Monit a wezwanie do zapłaty

Choć pojęcia „monit” i „wezwanie do zapłaty” bywają stosowane zamiennie, w praktyce oznaczają różne etapy działań wierzyciela. Monit ma charakter przypomnienia – to element windykacji polubownej, którego celem jest skłonienie dłużnika do dobrowolnej spłaty zaległości bez angażowania sądu. Wezwanie do zapłaty (zwłaszcza w formie przedsądowej), jest już bardziej formalnym dokumentem. Zawiera ostrzeżenie o możliwości skierowania sprawy na drogę sądową i stanowi ostatni krok przed podjęciem działań prawnych. Monit jest więc bardziej sygnałem ostrzegawczym, a wezwanie do zapłaty ostatecznym ultimatum.

Rodzaje monitów

Najczęściej spotykane rodzaje monitów to:

1. Monit listowny – tradycyjna forma pisemna, wysyłana pocztą zwykłą lub poleconą (list polecony ma większą wagę dowodową).
2. Monit telefoniczny – bezpośrednia rozmowa telefoniczna prowadzona przez pracownika wierzyciela lub firmy windykacyjnej, często połączona z próbą negocjacji warunków spłaty.
3. Monit SMS – wiadomość tekstowa przypominająca o terminie płatności lub niewielkiej zaległości.
4. Monit e-mailowy – wiadomość tekstowa w formie elektronicznej, często stosowana jako pierwsze przypomnienie.
5. Wizyta windykatora terenowego – najbardziej zaawansowany etap windykacji polubownej, polegający na osobistej wizycie pracownika firmy windykacyjnej w miejscu zamieszkania dłużnika. Należy pamiętać, że windykator terenowy ma ograniczone uprawnienia – może jedynie informować o długu i negocjować spłatę, nie ma prawa wchodzić do mieszkania bez zgody ani zajmować mienia.

Jakie informacje powinien zawierać monit?

Dobrze sporządzony i skuteczny monit powinien być sformułowany w sposób zrozumiały i jednoznaczny oraz zawierać precyzyjne informacje, które nie pozostawiają wątpliwości co do przedmiotu wezwania. Do najbardziej kluczowych elementów należą:

• Dane wierzyciela (nazwa, adres, NIP/REGON).
• Dane dłużnika (imię i nazwisko/nazwa, adres).
• Dokładne określenie podstawy zadłużenia (np. numer umowy, faktury, data powstania zobowiązania).
• Kwota zaległości na dzień wystawienia monitu (kapitał oraz ewentualne naliczone odsetki za opóźnienie i inne opłaty).
• Termin zapłaty zaległości wyznaczony w monicie.
• Numer rachunku bankowego, na który należy dokonać wpłaty.
• Informacja o możliwych konsekwencjach braku zapłaty w wyznaczonym terminie (np. dalsze naliczanie odsetek, wpis do rejestrów dłużników, skierowanie sprawy na drogę sądową, obciążenie kosztami postępowania).

Kiedy można otrzymać monit?

Monit można otrzymać w momencie nieuregulowania zobowiązania w ustalonym terminie płatności. Nie istnieje jeden, sztywno określony przepisami termin, po którym wierzyciel musi lub może wysłać monit, ale najczęściej wysyłany jest już po kilku dniach lub tygodniach od powstania zaległości. Monit traktowany jest jako pierwsze, polubowne przypomnienie o długu i może pojawić się zarówno w przypadku niewielkich opóźnień w spłacie rachunków czy rat kredytu, jak i przy większych zobowiązaniach finansowych. Jego celem jest skłonienie dłużnika do szybkiego uregulowania należności, zanim sprawa zostanie skierowana na drogę sądową lub do egzekucji komorniczej.

Chociaż monit nie zawsze jest formalnym warunkiem koniecznym do skierowania sprawy do sądu, stanowi standardowy element procesu odzyskiwania należności i traktowany jest jako próba polubownego rozwiązania sporu. W niektórych sytuacjach, np. przed zgłoszeniem dłużnika do Biura Informacji Gospodarczej (BIG), wysłanie wezwania do zapłaty z odpowiednim ostrzeżeniem jest wymagane ustawowo. Podstawą prawną do dochodzenia roszczeń i wysyłania monitów są ogólne przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zobowiązań.

Jak reagować na monit?

Otrzymanie monitu nie oznacza jeszcze postępowania egzekucyjnego, ale warto zareagować na niego właściwie, aby uniknąć dalszych konsekwencji:

• Przeczytaj dokładnie treść monitu – sprawdź kwotę, termin płatności oraz podstawę zadłużenia.
• Zweryfikuj zasadność długu – upewnij się, że zobowiązanie faktycznie istnieje i nie jest przedawnione.
• Skontaktuj się z wierzycielem – jeśli masz wątpliwości, wyjaśnij sprawę bezpośrednio u źródła.
• Ureguluj należność – jeśli dług jest zasadny i masz możliwość spłaty, dokonaj płatności jak najszybciej.
• Negocjuj warunki spłaty – w przypadku problemów finansowych poproś o rozłożenie długu na raty lub odroczenie terminu.
• Zachowaj dowody – przechowuj potwierdzenia wpłat i korespondencję z wierzycielem na wypadek dalszych sporów.

Skutki otrzymania monitu

Otrzymanie monitu nie pociąga za sobą bezpośrednich konsekwencji prawnych, ale stanowi wyraźny sygnał, że wierzyciel monitoruje zaległość i oczekuje jej uregulowania. Zignorowanie monitu może prowadzić do eskalacji działań – od kolejnych wezwań do zapłaty, przez wpisanie dłużnika do rejestrów dłużników, aż po skierowanie sprawy do sądu i egzekucji komorniczej. Monit pełni bardziej rolę ostrzeżenia i daje szansę na polubowne rozwiązanie problemu, ale jednocześnie zapowiada możliwe dalsze kroki wierzyciela w przypadku braku reakcji.

Skutki ignorowania monitu

Stałe lekceważenie monitów może skutkować poważnymi konsekwencjami, takimi jak:

• naliczanie dalszych odsetek ustawowych za opóźnienie.
• naliczanie dodatkowych opłat za czynności windykacyjne (w granicach dopuszczalnych prawem).
• zgłoszenie informacji o zadłużeniu do Biur Informacji Gospodarczej (BIG), co będzie skutkować pogorszeniem historii płatniczej i obniżeniem zdolności kredytowej.
• przekazanie sprawy do zewnętrznej firmy windykacyjnej.
• skierowanie sprawy na drogę sądową poprzez złożenie pozwu o zapłatę.
• skierowanie sprawy do egzekucji komorniczej prowadzonej przez komornika sądowego (po uzyskaniu przez wierzyciela tytułu wykonawczego – wyroku lub nakazu zapłaty z klauzulą wykonalności).

Koszt monitu

Zasady naliczania ewentualnych opłat za monity przy kredytach konsumenckich reguluje Ustawa o kredycie konsumenckim. Wierzyciel ma prawo obciążyć dłużnika opłatą za przygotowanie i doręczenie pisma, jednak limity te będą różnić się w zależności od maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu, których wierzyciel nie może przekroczyć. Najczęściej koszt pojedynczego monitu wynosi od kilku do kilkudziesięciu złotych, w zależności od formy (np. list polecony, e-mail, SMS). W przypadku kredytów i pożyczek konsumenckich (podlegających Ustawie o kredycie konsumenckim), opłaty za monity, wezwania do zapłaty oraz inne czynności windykacyjne wliczane są do tzw. pozaodsetkowych kosztów kredytu. Przepisy tej ustawy (po nowelizacjach, m.in. z lat 2022-2023) wprowadzają ścisłe limity maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu, których wierzyciel nie może przekroczyć. Warto pamiętać, że naliczanie nadmiernych opłat za monity może zostać uznane za praktykę nieuczciwą i podlegać kontroli instytucji chroniących prawa konsumentów.

Monit a dalsze działania windykacyjne

Monit jest jednym z pierwszych kroków w procesie odzyskiwania należności i ma charakter polubownego przypomnienia o długu. Jeśli jednak dłużnik zignoruje kolejne monity, wierzyciel może przejść do bardziej stanowczych działań windykacyjnych. Najczęściej obejmują one wysłanie przedsądowego wezwania do zapłaty, wpisanie dłużnika do rejestrów dłużników, przekazanie sprawy firmie windykacyjnej, a w dalszej kolejności skierowanie sprawy do sądu. Po uzyskaniu tytułu wykonawczego wierzyciel może złożyć wniosek o egzekucję komorniczą. Warto więc monit potraktować jako ostatnią szansę na polubowne rozwiązanie sprawy.

1. Windykacja – to cały proces dochodzenia należności, dzielący się na windykację polubowną (działania przedsądowe, w tym wysyłanie monitów, negocjacje, wizyty windykatorów terenowych) oraz windykację sądową (uzyskanie tytułu wykonawczego) i egzekucyjną (działania komornika). Firmy windykacyjne specjalizują się głównie w windykacji polubownej i działają na zlecenie wierzycieli, mając ograniczone uprawnienia.
2. Komornik – wkracza do akcji dopiero po uzyskaniu przez wierzyciela tytułu wykonawczego z sądu. Komornik, w przeciwieństwie do windykatora, ma uprawnienia władcze do przymusowego zajęcia i sprzedaży majątku dłużnika w celu zaspokojenia wierzyciela.

Monit - Podsumowanie

Monit to podstawowe narzędzie windykacji polubownej, pełniące rolę przypomnienia o zaległej płatności i ostrzeżenia przed dalszymi konsekwencjami. Najczęściej wysyłany jest kilka dni po upływie terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze. Nie istnieje jednak jeden, sztywno określony przepisami termin, po którym wierzyciel musi lub może wysłać monit – wszystko zależy to od jego wewnętrznych procedur i postanowień umowy z dłużnikiem. Choć monit sam w sobie nie jest czynnością egzekucyjną, jego zignorowanie może prowadzić do eskalacji działań wierzyciela – od naliczania odsetek za opóźnienie i przedsądowego wezwania do zapłaty, aż po postępowanie sądowe i egzekucję komorniczą. Nie należy więc go ignorować, a potraktować jako szansę na polubowne rozwiązanie problemu.