Fuzja banków – co oznacza dla klienta, jak przebiega i jakie są jej skutki?

Fuzja banków - co to jest?

Fuzja banków jest zdarzeniem, w wyniku którego dochodzi do wchłonięcia zwykle mniejszego banku przez ten większy. W wyniku tego dobrowolnego połączenia dochodzi do połączenia co najmniej dwóch banków w jeden. Nieodłącznym i istotnym elementem fuzji jest rebranding. Jest on szczególnie ważny z perspektywy opracowania nowej marki banku. Jest jeszcze jedno rozwiązanie, dzięki któremu można zrezygnować z rebrandingu, czyli dobrowolne przyjęcie marki większego banku przez ten mniejszy.

Jakie są rodzaje fuzji?

Istnieją 3 rodzaje fuzji:

1. Fuzja konglomeratowa, czyli taka, przy której łączą się co najmniej dwa przedsiębiorstwa, które dotychczas działały w różnych sektorach działalności.
2. Fuzja wertykalna, ma miejsce, gdy dochodzi do połączenia co najmniej dwóch przedsiębiorstw, które zajmują się poszczególnymi fazami produkcji danego produktu.
3. Fuzja horyzontalna, czyli ta, podczas której dochodzi do połączenia się co najmniej dwóch przedsiębiorstw z tej samej branży.

To właśnie spośród nich trzech, fuzja horyzontalna dotyczy właśnie fuzji banków.

Przebieg fuzji bankowej

Przebieg fuzji bankowej możemy rozłożyć na 2 etapy. W etapie I dochodzi zwykle do zawarcia umowy, która służy głównie do nakreślenia dokładnych warunków przeprowadzenia operacji fuzji bankowej. Gdy już warunki umowy są znane i strony porozumienia akceptują je poprzez złożenie podpisu, następuje kolejny etap. W etapie II dochodzi już do rzeczywistego scalenia co najmniej dwóch przedsiębiorstw. Ma przy tym zwykle miejsce m.in. połączenie systemów informatycznych, opracowanie jednej oferty bankowej, a także wspomniany wcześniej rebranding.

Warto przy tym mieć na uwadze, że przebieg fuzji bankowej nie zawsze wiąże się z całościową fuzją. Nierzadko zdarzają się sytuacje, w których nie dochodzi za porozumieniem stron do wchłonięcia jednego banku przez drugi, a jedynie do przechwycenia zaledwie części usług lub kapitału. Co ciekawe, dobrym tego przykładem będzie bank Inteligo, który był jednym z pierwszych banków internetowych w Polsce i który w trakcie fuzji dał przejąć swój system bankowości elektronicznej przez PKO BP.

Co fuzja banków oznacza dla klientów banków?

Choć mogłoby się wydawać, że fuzja banków oznacza duże zmiany dla klientów banków, to jednak w praktyce takich zmian jest właściwie niewiele.

Najważniejszą zmianą dla klientów banków związaną z fuzją banków jest przede wszystkim zmiana podmiotu świadczącego usługi. Jest to tak właściwie jedyna ważna reorganizacja, która może, choć nie musi wiązać się jedynie ze zmianą numeru konta bankowego w celu dokonania spłaty rat. Poza tym zmianom nie ulegają najważniejsze czynniki, czyli warunki umowy, takie jak wysokość oprocentowania czy harmonogram spłaty rat. Klienci banku nie muszą martwić się również tym, że zmianie ulegnie ich osobisty numer konta bankowego czy dane do zalogowania się do bankowości mobilnej i elektronicznej. Jedyne zmiany w tym zakresie mogą ograniczyć się do identyfikacji wizualnej, czyli loga banku, czy charakterystycznych dla niego kolorów. Również możliwość korzystania z kart i bankomatów pozostanie na takich samych warunkach jak przed fuzją.

Klienci banków nie muszą się również przejmować kwestiami formalnymi, ponieważ fuzja banków nie wymaga od nich podpisania nowej umowy czy aneksu do zawartej umowy.

Jak wygląda spłata kredytu po fuzji banku?

Spłata kredytu po fuzji banku wygląda właściwie tak samo, jak przed fuzją. Oznacza to dokładnie, że warunki spłaty kredytu pozostają niezmienne. Dlatego też klienci nie muszą się obawiać, że dotychczas obowiązująca wysokość rat, oprocentowanie czy harmonogram spłat ulegną jakimkolwiek zmianom.

Co się dzieje z lokatami po fuzji banków?

Lokaty nie ulegają żadnym zmianom po fuzji banków, podobnie zresztą jak spłaty kredytu. Dlatego klienci banków nie muszą się martwić o zmiany w umowie, ponieważ jeśli mają otwarte konkretne lokaty, to zostaną one zwyczajnie zamknięte w terminie obowiązującym na umowie, która została zawarta z bankiem. Jedyne zmiany, jakie mogą, choć nie muszą pojawić się w obrębie lokat, to pojawienie się nowych ofert w miejsce starych lub po prostu poszerzenie starej oferty o nowe produkty. Bywa również i tak, że warunki lokat są niezmienne, a zmianie podlegają jedynie ich nazwy.

Co fuzja banków oznacza dla pracowników banków?

Z perspektywy pracowników banków fuzja banków może oznaczać najgorsze, jednak nic bardziej mylnego! Oczywiście wiadomo, że nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to, czy pracownicy mogą czuć się w 100% pewni co do tego, że zachowają swoje stanowiska pracy. Należy jednak wziąć pod uwagę, że powiększenie przedsiębiorstwa oznacza powiększenie kapitału spółki, co z kolei często wiąże się z koniecznością obsługi większej ilości klientów. Poza tym potencjalne wdrożenie nowych ofert także może wiązać się z koniecznością zatrudnienia przez bank większej ilości specjalistów. Dlatego, jeśli jesteś pracownikiem banku, wobec którego planowana jest fuzja, bez wątpienia warto dodatkowo poprosić o spotkanie z osobą decyzyjną, z którą będziesz mógł porozmawiać o swoich kwalifikacjach i dalszej karierze w banku.

Fuzje w bankach polskich

Fuzje banków w Polsce zdarzały się na przestrzeni lat niejednokrotnie. Jeszcze 1997 roku w Polsce prosperowały aż 83 banki, dziś liczba ta ogranicza się do 29 banków komercyjnych. Na tą wyraźną różnicę wpłynęła właśnie fuzja i przejęcie przez większe banki te mniejsze. Oto kilka przykładów fuzji, jakie miały miejsce w polskich bankach na przestrzeni lat:

• Fortis Bank i BNP Paribas Bank Polska → BNP Paribas Bank Polska (fuzja w roku 2010),
• Nordea Bank Polska i Bank PKO BP → Bank PKO BP (fuzja w roku 2015),
• Meritum Bank i Alior Bank → Alior Bank (fuzja w 2015 roku),
• Euro Bank i Bank Millennium → Bank Millennium (fuzja w roku 2019),
• BFG Getin Bank → VeloBank (przymusowa restrukturyzacja w 2022 roku).

Czy fuzja i przejęcie banku to to samo?

Fuzja i przejęcie banku to nie jest to samo. Przede wszystkim przejęcie banku jest pojęciem znacznie węższym niż fuzja. Do przejęcia dochodzi w momencie, gdy jedno z przedsiębiorstw wykupuje drugie przedsiębiorstwo. W dodatku wykupienie udziałów bardzo często następuje bez porozumienia. Z kolei w przypadku fuzji dochodzi do dobrowolnego połączenia co najmniej dwóch banków w jeden. To zwykle właśnie ten większy bank wchłania ten mniejszy.

Korzyści fuzji banków

Połączenie banków, choć może budzić pewne obawy, niesie ze sobą szereg potencjalnych korzyści zarówno dla rynku, jak i dla samych klientów:

• Wzmocnienie pozycji rynkowej – Połączony bank staje się większym i często bardziej stabilnym graczem, co może zwiększać zaufanie klientów i inwestorów.
• Szersza oferta produktowa – Klienci przejmowanego banku mogą zyskać dostęp do nowych, czasem bardziej atrakcyjnych produktów i usług oferowanych przez bank przejmujący (np. nowocześniejsza aplikacja, szersza gama produktów inwestycyjnych).
• Optymalizacja kosztów i potencjalnie niższe opłaty – W dłuższej perspektywie połączenie może prowadzić do redukcji kosztów operacyjnych banku, co teoretycznie może przełożyć się na niższe opłaty i prowizje dla klientów (choć nie jest to gwarantowane).
• Dostęp do większej sieci placówek i bankomatów – Klienci mogą zyskać dostęp do szerszej sieci obsługi należącej do banku przejmującego.
• Transfer technologii i know-how – Połączenie może oznaczać wdrożenie nowocześniejszych systemów informatycznych czy lepszych rozwiązań technologicznych dla klientów obu łączących się instytucji.
• Uniknięcie upadłości – W niektórych przypadkach fuzja może być sposobem na uratowanie banku znajdującego się w trudnej sytuacji finansowej, chroniąc tym samym depozyty klientów (choć te są i tak gwarantowane przez BFG do określonego limitu).

Ryzyka fuzji banków

Proces fuzji, zwłaszcza jego etap technicznej integracji, może wiązać się z pewnymi ryzykami i niedogodnościami dla klientów:

• Okres przejściowy i problemy techniczne – W czasie łączenia systemów informatycznych mogą wystąpić przejściowe trudności z dostępem do bankowości internetowej lub mobilnej, błędne wyświetlanie salda czy historii transakcji, a także opóźnienia w realizacji niektórych operacji.
• Zmiany w obsłudze klienta – Może dojść do zmiany standardów obsługi, wydłużenia czasu oczekiwania na infolinii lub konieczności korzystania z innych kanałów kontaktu. Klienci muszą często nauczyć się obsługi nowej aplikacji lub systemu bankowości online.
• Zmiany w sieci placówek i bankomatów – Po fuzji często dochodzi do tzw. optymalizacji sieci, co może oznaczać zamknięcie niektórych, czasem dogodnie zlokalizowanych, oddziałów lub ograniczenie dostępu do darmowych bankomatów określonej sieci.
• Zmiany w ofercie i Tabeli Opłat i Prowizji (TOiP) – Chociaż warunki umów terminowych (np. kredytów, lokat) pozostają niezmienione, bank po fuzji może wycofać niektóre produkty z oferty lub zmienić TOiP dla produktów bezterminowych (np. kont osobistych), co może oznaczać wprowadzenie nowych lub wyższych opłat w przyszłości (po okresie informowania klienta).
• Konieczność aktualizacji danych – W rzadkich przypadkach może zaistnieć konieczność aktualizacji danych lub potwierdzenia tożsamości w nowym systemie. Czasem może też ulec zmianie numer rachunku do spłaty kredytu (o czym bank musi poinformować).
• Niepewność i komunikacja – Niewystarczająca lub niejasna komunikacja ze strony banku na temat kolejnych etapów fuzji i zmian może powodować niepewność i stres u klientów. W razie problemów konieczne może być złożenie reklamacji.

Podsumowanie najważniejszych informacji na temat fuzji

O fuzji mówimy w momencie, gdy dochodzi do dobrowolnego połączenia co najmniej dwóch przedsiębiorstw w jedno. Fuzja bardzo często ma miejsce w przypadku banków, gdzie dochodzi do połączenia ich w jedną placówkę, co zwykle przekłada się na zwiększenie udziału na rynku. Zarówno w przypadku spłaty rat kredytu, jak i lokat klienci mogą być pewni, że warunki, na jakich zostały one zawarte przed fuzją, pozostają niezmienne także po fuzji. W przypadku lokat zostaną one zamknięte w terminie obowiązującym na umowie, natomiast w przypadku spłaty kredytu, wysokość rat, oprocentowanie czy harmonogram spłat nie ulegną żadnym zmianom. Warto pamiętać, że fuzja to nie zawsze musi być całościowa, a może ograniczać się do przechwycenia zaledwie części usług lub kapitału przez jeden z banków.