Banki komercyjne - wszystko, co trzeba wiedzieć

Bank komercyjny — co to takiego?

Bank komercyjny to prywatna instytucja finansowa działającą w celu generowania przychodu. Termin ten wyszczególnia bank jak przedsiębiorstwo, w odróżnieniu od banków zarządzanych przez organizacje państwowe czy posiadających charakter banku centralnego. Celem banku komercyjnego jest obsługa i organizacja ruchu pieniądza. Działalność banków komercyjnych jest regulowana przez prawo bankowe. Banki komercyjne odróżnia od banków spółdzielczych ich forma zarządzania. Są one własnością akcjonariuszy, nie podlegają zarządowi spółdzielni.

Jak działają banki komercyjne?

Banki komercyjne działają głównie w celu osiągnięcia zysku poprzez świadczenie różnych usług bankowych i finansowych dla klientów indywidualnych i przedsiębiorstw. Zajmują się one gromadzeniem pieniędzy, obsługiwanie transakcji oraz udzielanie kredytów zarówno konsumentom, jak i przedsiębiorstwom. Zależnie od swojej strategii generowania zysku, bank komercyjny może przyjąć rolę banku uniwersalnego lub banku specjalistycznego, oferując usługi wybranym zakresie rynku finansowego.

Produkty i usługi oferowane przez banki komercyjne

Banki komercyjne, zwłaszcza te działające jako banki uniwersalne, oferują bardzo szeroki wachlarz produktów i usług finansowych, starając się zaspokoić potrzeby różnorodnych klientów. Ofertę można podzielić na skierowaną do klientów indywidualnych oraz do przedsiębiorstw.

Produkty dla klientów indywidualnych

• Rachunki bankowe – Podstawowe konta osobiste (ROR - Rachunki Oszczędnościowo-Rozliczeniowe) do codziennych operacji, konta oszczędnościowe do gromadzenia nadwyżek finansowych, a także konta walutowe przydatne przy transakcjach zagranicznych. Dostępne są również konta wspólne czy konta dla dzieci i młodzieży.
• Produkty depozytowe – Głównie lokaty terminowe o różnym okresie zapadalności i oprocentowaniu, pozwalające bezpiecznie ulokować oszczędności.
• Produkty kredytowe – Szeroka gama zobowiązań, w tym kredyty gotówkowe na dowolny cel, kredyty hipoteczne na zakup nieruchomości, kredyty konsolidacyjne do spłaty innych zobowiązań, kredyty samochodowe, pożyczki ratalne (często na zakup towarów/usług), limity odnawialne w koncie oraz karty kredytowe.
• Karty płatnicze – Karty debetowe powiązane z kontem osobistym oraz wspomniane karty kredytowe.
• Produkty inwestycyjne – Pośrednictwo w nabywaniu jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, programy regularnego oszczędzania, czasem usługi maklerskie (często przez spółki zależne).
• Ubezpieczenia (Bancassurance) – Polisy ubezpieczeniowe (np. na życie, nieruchomości, turystyczne) oferowane we współpracy z towarzystwami ubezpieczeniowymi.

Produkty dla przedsiębiorstw

• Rachunki firmowe – Konta bieżące dostosowane do potrzeb firm (od jednoosobowych działalności gospodarczych po duże korporacje), rachunki pomocnicze, walutowe.
• Finansowanie działalności – Kredyty obrotowe (na bieżącą działalność), kredyty inwestycyjne, pożyczki dla firm, leasing, faktoring, gwarancje bankowe.
• Obsługa transakcji – Zarządzanie płatnościami masowymi, obsługa handlu zagranicznego (akredytywy, inkaso), terminale płatnicze (POS).
• Zarządzanie płynnością i ryzykiem – Produkty skarbowe (np. transakcje FX, instrumenty pochodne zabezpieczające ryzyko kursowe lub stopy procentowej), lokaty dla firm.

Wspólne usługi

• Obsługa płatności – Realizacja przelewów krajowych (w tym przez system Elixir) i zagranicznych (SEPA, SWIFT).
• Wymiana walut – Usługi kantorowe, często zintegrowane z bankowością elektroniczną.
• Bankowość elektroniczna i mobilna – Dostęp do rachunków i usług poprzez platformy online (bankowość mobilna i internetowa).
• Doradztwo – Podstawowe doradztwo finansowe dla klientów indywidualnych i biznesowych.

Należy pamiętać, że banki specjalistyczne, będące również bankami komercyjnymi, koncentrują się tylko na wybranym segmencie tych produktów (np. bank hipoteczny skupi się na kredytach hipotecznych).

Jakie są największe banki komercyjne na świecie?

Wedle rankingu S&P Global z 2023 roku, największymi bankami komercyjnymi na świecie są:

1. Industrial and Commercial Bank of China Ltd.
2. Agricultural Bank of China Ltd.
3. China Construction Bank Corp.
4. Bank of China Ltd.
5. JPMorgan Chase & Co.
6. Bank of America Corp.
7. HSBC Holdings PLC
8. BNP Paribas SA
9. Mitsubishi UFJ Financial Group Inc.
10. CitiGroup

Rozmiar banków komercyjnych określa się na podstawie ich aktywów. Większość z tych instytucji to banki uniwersalne, które oferują najszerszą gamę produktów. Często prowadzą one działalność międzynarodową, co tym bardziej zwiększa ich grono odbiorców.

Jakie są największe banki komercyjne w Polsce?

Największe banki komercyjne w Polsce to:

1. PKO BP
2. Pekao
3. Santander
4. ING Bank Śląski
5. mBank
6. BNP Paribas
7. Bank Millennium
8. Alior Bank

Oceniając rozmiary banków komercyjnych w Polsce, kierujemy się ich ilością klientów w Polsce oraz aktywów zgromadzonych na naszym rynku.

Lista ta wyglądałaby inaczej gdybyśmy wzięli pod uwagę zyskowność banków międzynarodowych. Instytucje takie jak BNP Paribas czy Credit Agricole należą do grup kapitałowych o rekordowej ilości aktywów.

Do kogo skierowana jest oferta banków komercyjnych?

Oferta banków komercyjnych jest co do zasady bardzo szeroka i skierowana do zróżnicowanych grup odbiorców. Można wyróżnić dwa główne segmenty klientów:

• Klienci indywidualni – Obejmuje to praktycznie wszystkie osoby fizyczne – od młodzieży (często przez konta dla młodych), przez osoby dorosłe, pracujące, emerytów, aż po osoby zamożne (dla których czasem tworzone są oddzielne linie bankowości prywatnej). Banki komercyjne oferują im produkty zaspokajające codzienne potrzeby finansowe, oszczędnościowe, kredytowe i inwestycyjne.
• Klienci instytucjonalni i przedsiębiorstwa – Banki komercyjne obsługują firmy różnej wielkości – od jednoosobowych działalności gospodarczych (JDG), przez małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP), aż po duże korporacje. Oferują im rachunki firmowe, finansowanie działalności (kredyty obrotowe, inwestycyjne), leasing, faktoring, obsługę handlu zagranicznego i inne specjalistyczne usługi.

Należy przy tym pamiętać o podziale na banki uniwersalne i banki specjalistyczne. Banki uniwersalne starają się dotrzeć z ofertą do jak najszerszego grona klientów z obu wymienionych segmentów. Z kolei banki specjalistyczne (np. hipoteczne, samochodowe czy inwestycyjne) koncentrują się na obsłudze wybranej niszy rynkowej lub oferowaniu tylko określonego rodzaju produktów, co zawęża krąg ich bezpośrednich klientów.

Podsumowanie najważniejszych informacji o bankach komercyjnych

Banki komercyjne to wszelkie banki, które nie stanowią własności organów prawnych, zamiast tego funkcjonując w ramach działalności przedsiębiorczej. Ich celem, tak jak większości przedsiębiorstw, jest zarabianie pieniędzy. Osiągają go, świadcząc liczne usługi finansowe, które mogą obejmować wszystko od obsługi rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych do prowadzenia funduszy inwestycyjnych.