Najpopularniejsze formy wyłudzeń pieniędzy

Czym są formy wyłudzenia pieniędzy?

Formy wyłudzenia pieniędzy są metodami używanymi przez oszustów do ich kradzieży. Większość z nich łamie prawo i wszystkie są niemoralne. Ponieważ jednak ciężko jest udowodnić padnięcie ofiarą wielu oszustw, naprawdę zależy nam na tym, aby się ich wystrzegać. Poniżej omawiamy najpopularniejsze formy wyłudzeń pieniędzy. Dzięki tej wiedzy, dużo łatwiej zauważysz i uchronisz się, przed próbami wyłudzeń, z którymi możesz się zetknąć w przyszłości.

Carding

Carding to termin określający metody wykorzystania cudzych kart płatniczych i kredytowych dla własnych korzyści. Polega ona na uzyskaniu danych karty, takich jak numer, data ważności, oraz kod CVV. Wiele z poniżej opisanych oszustw jest stosowana w celach cardingu. Mogą jednak być użyte również z innym zamiarem, np. kradzieży dostępu do konta bankowego, a nie karty płatniczej.

Rodzaje Cardingu

Złodzieje wykorzystują cztery główne rodzaje cardingu do kradzieży danych z karty płatniczej czy kredytowej:

• Wyłudzenie danych;
• Mechaniczne;
• Ataki wirusowe;
• Zakup danych.

Najpopularniejszym rodzajem metod cardinowych jest Phishing, o którym opowiemy za chwilę. Metody mechaniczne to kradzież informacji przez fizyczne działania, jak np. skimming, w którym bankomat lub aparat płatniczy kradnie dane z karty. O cardingu mówimy również wtedy, gdy ktoś zakupi nasze dane skradzione przez innego oszusta. Ponieważ technologia ciągle się rozwija, szachraje są w wiecznym wyścigu zbrojnym z bankami i nie wygląda na to, aby carding kiedykolwiek ustąpił w pełni. Dlatego przygotowaliśmy dogłębny artykuł z którego dowiesz się więcej o cardingu.

Phishing

Phishing polega na wyzyskiwaniu informacji od nieświadomych osób poprzez wprowadzanie ich w błąd. Najczęściej spotykany rodzaj phishingu polega na rozsyłaniu fałszywych wiadomości w formie maili lub SMS-ów, podszywając się w nich pod instytucje takie jak banki, ZUS, czy dostawców pocztowych.

W wiadomościach zwykle pojawiają się informacje, że nasze środki są w jakiś sposób zagrożone. Podany jest fałszywy link do logowania, gdzie wpisując nasze dane, podamy oszustom łatwy dostęp do naszego rachunku. Takie wiadomości rozsyłane są w setkach tysięcy, aby znalazł się ktoś, kto “połknie haczyk”. Jest to oszustwo występujące w wielu formach, które opisaliśmy w naszym artykule na temat phishingu.

Najpopularniejsze formy Phishingu

Do najpopularniejszych form Phishingu zaliczamy:

• Vishing
• Smishing
• Quiching
• Lottery scams
• Oszustwa przez strony handlowe

Wszystkie z nich polegają na wydobyciu informacji na różne sposoby. Często żerując na naszej nieuwadze oraz poprzez naśladowanie zaufanych instytucji.

Vishing

Vishing, czyli Voice Phishing, jest jedną z form oszustw bazujących na podszywaniu się pod zaufane instytucje. Jest to odmiana Phishingu, jednak w tej metodzie ofiarami są osoby, do których zadzwoniono lub wysłano SMS. Do potencjalnej ofiary dzwoni człowiek lub automat, podszywający się pod zaufaną instytucję. W toku rozmowy wyciąga newralgiczne informacje, takie jak dane logowania do serwisów bankowych, czy numery karty kredytowej wraz z CVV. Najczęściej prośby o informacje warunkuje ostrzegając nas, o grożącym nam niebezpieczeństwie. Głównym celem stosowania Vishingu jest okradanie osób starszych, które najczęściej są nieświadome współesznych standardów technologii i procedur bepzieczeństwa. Dowiesz się o nim więcej w naszym artykule na temat vishingu.

Smishing

Smishing jest formą Phishingu nastawionego na działanie poprzez SMS. Oszuści wysyłają do nas wiadomości, które faktycznie moglibyśmy dostać od różnych instytucji w celu uiszczenia niewielkiej opłaty. Cel uregulowania skromnej kwoty jest rozmaity, od opłaty pocztowej, rachunku za telefon lub internetu, odbioru nagród czy zwrotu podatku. Mechanizm ma nas skłonić do zapłacenia niewielkiej kwoty, by uniknąć konsekwencji. Zwykle SMS opatrzony jest linkiem do strony, poprzez którą należy dokonać zapłaty — może to być fałszywa strona banku, czy formularz przelewu. Wprowadzone tam dane zostają następnie skradzione. Musimy więc pamiętać, że żadna instytucja realistycznie nie poprosi nas o podanie danych lub dokonanie jakiejkolwiek płatności przez SMS, a jedynie swoje dedykowane aplikacje. Może dowiedzieć się więcej z naszego artykułu o smishingu.

Quiching

Oszustwo na Kod QR, czyli forma Phishingu szerzej znana jako Quiching to kolejna metoda oszustów, na kradzież naszych danych, czy pieniędzy. Oszuści rozsyłają swoje fałszywe kody QR w mailach, rozklejają w formie nalepek, czy plakatów, nawet wrzucają je na strony internetowe. Zwykle bannery promują szansę na wygenerowanie zysku, lub jakąś promocję. Po zeskanowaniu takiego kodu, do naszego telefonu wpuszczamy złośliwe oprogramowanie, które wykonuję dalszy ciąg pracy dla złodzieja — kradnie nasze dane, w tym loginy i hasła, dane aplikacji, czy dane osobowe. Fałszywe kody nie są w żaden sposób możliwe do odróżnienia aż do momentu ich zeskanowania. Dowiedz się jak ich unikać w naszym poradniku o oszustwach przez QR code

Scamy loteryjne i sweepstakes.

Lottery Scam to forma Phishingu polegająca na rozsyłaniu fałszywych maili lub SMSów, a nawet wykonywanie połączeń z informacją o ogromnej wygranej. Oszuści podszywają się pod istniejące organizacje, które faktycznie organizują różnej maści konkursy i loterie. Wiadomość gratuluje nam za uzysaknie wygranej i udział w konkursie, opisując go jako wiarygodne wydażenie, w którym być może wzięliśmy udział i po prostu wypadło nam z głowy.

Złodziejom chodzi przede wszystkim o to, aby nakłonić jak najwięcej osób do dokonania drobnej opłaty za wypłatę wygranej. Kwoty nie są duże i wiele osób na pewno złapie się na nieprawdziwą wygraną, wysyłając oszustom pieniądze. W tym celu możemy zostać też przekierowani na złudnie wyglądającą stronę internetową, która spróbuje ukraść od nas dodatkowe dane. Pamiętajmy więc, że wedle przepisów obowiązujących w wielu krajach Europy i Ameryce, konkursy nie mogą wymagać dokonywania płatności od uczestników.

Oszustwa na Allegro

Oszustwo na Allegro to phishing przeprowadzany przez skrzynki mailowe Allegrowiczów. Zostają oni zalani masą wiadomości podszywających się pod sprzedawców lub obsługę strony. W swoich wiadomościach domagają się oni od nas aktualizacji danych w serwisie lub w sprawie zamówienia. Oszuści preparują niemalże identyczne wiadomości z tymi, które faktycznie rozsyła Allegro. W tej metodzie chodzi o to, by ofiara kliknęła link i przeszła do formularza, za pomocą którego oszuści wyłudzają nasze dane. Należy więc uważnie czytać wiadomości, nie klikać w linki opuszczające Allegro, oraz dokładnie sprawdzać nazwę konta, które przesłało nam wiadomość. Dowiedz się więcej o historii oszustw na Allegro.

Oszustwa na Vinted

Oszustwo na Vinted to nowa metoda działania oszustów, którą śmiało można uznać za rodzaj Phishingu. Złodzieje celują przede wszystkim w nowych użytkowników serwisu, którzy jeszcze nie do końca znają zasady panujące na portalu. Oszuści do takich osób wysyłają prośbę o podanie adresu email, na który następnie wysyłają spreparowany dowód wpłaty z linkiem do strony, gdzie użytkownik może potwierdzić przelew, czy rzekomo nawet przyjąć płatność. Oszustom właśnie o to chodzi, ponieważ podstawiony link kieruje albo do formularza, gdzie złodzieje chcą pozyskać nasze dane, albo do fałszywej strony logowania do naszego banku, w celu uzyskania naszych danych. Dowiedz się więcej o oszustwach przez Vinted.

Skimming

Skimming polega na pobraniu informacji z paska magnetycznego lub chipu karty płatniczej przy użyciu specjalnego urządzenia, tzw. skimmera. Jest to aparatura instalowana na terminalu płatniczym lub wewnątrz bankomatu. Zawiera ona czytnik, który dodatkowo analizuje informacje przesyłane przez kartę płatniczą, gdy realizujemy nią transakcję. Urządzenie tworzy “kopię” karty w swojej pamięci, z której następnie mogą korzystać oszuści. Dowiedz się więcej w naszym artykułu na temat skimmingu.

Spoofing

Spoofing to metoda oszukiwania ludzi polegająca na podszywaniu się, a nawet wykorzystaniu osób trzecich czy instytucji, do uzyskania danych ofiar podstępem. Oszust najpierw kradnie dostęp do kont internetowych zaufanych osób lub instytucji, a następnie wysyła z ich profili wiadomości, które mają wyłudzić dane od innych osób. Przykładowo, hacker może przejąć konto naszego przyjaciela na Facebooku, a następnie zapostować z niego link do strony stworzonej, aby wykraść od nas krytyczne dane, jak hasła internetowe czy numery kart kredytowych. Istnieje ogromna ilość metod spoofingu. Jeśli się go obawiasz, polecamy zapoznać się z przykładami opisanymi w naszym artykule o spoofingu.

Misselling

Misselling polega na wprowadzaniu w błąd klientów sektora finansowego i sprzedanie im niepotrzebnego produktu pod pretekstem jego wyjątkowości lub niedostępności. Popularnym przykładem są tu ubezpieczenia, których warunki pokrywają odszkodowanie za sytuacje, w których człowiek realistycznie nigdy się nie znajdzie. Taka bezwartościowa oferta może być dołączana do bardziej porządanego produktu, np. jako ubezpieczenie do taniego kredytu, co sprawia że uczciwy i dobry zakup przeradza się w znaczną pomyłkę ze strony klienta.

Jest to powszechna praktyka, choć bardzo nieprzyjemna. Sprzedawcy i usługodawcy oferują produkty zbędne, jako coś niezbędnego i wybitnego, lub dodają produkt potajemnie, nie prezentując go w ogłoszeniach i cennikach, by klient poniósł dodatkowy koszt. Bardzo często misselling przeprowadzany jest w sposób zgodny z prawem, co zwiększa jego szkodliwość. Skrupulatne czytanie umów i regulaminów to bardzo cenna cecha by nie paść ofiarą Missellingu.

Ransomware

Ransomware to zagrożenie, które czyha na nas w sieci, podczas korzystania z komputera lub urządzenia mobilnego. Jego celem jest zainfekowanie komputera, zablokowanie dostępu do danych, sektorów pamięci twardej, a nawet całego urządzenia, aby następnie wymusić “okup” za zwrócenie właścicielowi dostępu do jego własności. Ransomware to jedna ze składowych oprogramowania malware, którego zadaniem jest ogólne szkodzenie użytkownikom internetu w celu kradzieży lub wyłudzenia pieniędzy. Ransomware może czaić się wszędzie, w podejrzanym linku, w dziwnym pliku, ale także w reklamie na znanej nam witrynie, czy w piosence z maila od kolegi. Z tego powodu należy mieć aktywną ochronę w komputerze, w postaci antywirusa lub nawet wchodzącego w skład systemu windows programu Defender. Dowiedz się więcej o tym, jak chronić się przed ransomware.

Oszustwa z fałszywymi czekami

Oszustwo z fałszywymi czekami jest jedną z metod działania przestępców sieciowych. Działanie odbywa się zwykle mailowo lub poprzez SMSy. Potencjalne ofiary otrzymują informację o zaplanowanej płatności czekiem. Wraz z tą informacją otrzymują plik z formularzem lub link do wniosku internetowego, który mają wypełnić aby otrzymać wysłane im pieniądze. Daje to oszustom dostęp do naszych danych, a plik czy link często zawiera dodatkowe złośliwe oprogramowanie, które ma na cale przejąć dostęp do naszych programów, w tym aplikacji bankowych. Za jednym zamachem złodzieje uzyskają dane klienta i dostęp do jego urządzenia. Polecamy zapoznać się z naszym artykułem o oszustwach czekowych, aby łatwiej je spostrzec w przyszłości.

Piramida finansowa

Piramida finansowa to oszustwo marktingowo-inwestycyjne. Oszust obeicuje pieniądze swoim inwestorom, wkładającym środki lub pracę w daną działalność, jednak uzależnia te zarobki od wyników finansowych innych inwestorów, za których rekrutację odpowiedzialna jest pierwsza ofiara. W ten sposób powstaje pewnego rodzaju piramidalna struktura finansowa firmy. Oszustwo to często jest mylnie nazywane Schematem Ponziego. Te dwa oszustwa mają podobny charakter, jednak schemat który opracował Charles Ponzi był oszustwem dla rynku inwestycyjnego, który funkcjonował nieco inaczej.

Piramida finansowa przebrana za ofertę pracy

System Ponziego w formie zatrudnienia tworzy piramidę, w której każdy pracownik nakłaniany jest do wypełniania jakiegoś obowiązku, np. sprzedaży produktu firmy, oraz szukania nowych pracowników. Każdy pracownik otrzymuje następnie bonus do zarobków w formie procentu od dochodu wygenerowanego przez rekrutów, których zatrudnili. W ten sposób firma non-stop rośnie w ilości pracowników, którzy sprzedają ich produkt z coraz szerszym zasięgiem.

Haczyk polega na tym, że pracownik zwykle musi zapłacić za produkt, który następnie jest zobowiązany sprzedać, jeśli chce wygenerować zysk. Producent organizujący system Ponziego zarabia więc zarówno na swoich pracownikach, jak i klientach, jednocześnie nakłaniając ich do wciągania nowych ofiar do programu. Schemat naśladuje tu powiedzenie, że tam, gdzie kopią złoto, fortunę robi ten, który sprzedaje łopaty. Oszustwem jest fakt, że złoto jest fałszywe a jego wartość budowana przez wprowadzanie innych w błąd. Piramida finansowa jest z góry skazana na porażkę, ponieważ gdy zabraknie nowych rekrutów, momentalnie skończy się przypływ środków do systemu. W najstarszych piramidach finansowych często nie było nawet produktu, a klienci wpłacali pieniądze, licząc na otrzymanie jakiejś usługi, która nigdy nie była realizowana. Czekając jednak na nią, byli namawiani do polecenia akcji osobom trzecim w zamian za bonus pieniężny.

Piramidy finansowe w innych formach

Piramida finansowa jest na tyle popularnym schematem, że często pojawia się w innych formach, gdy oszuści wymyślają przekłamane promocje, konkursy albo nawet akcje charytatywne. Może to być oferta kosmetyków sprzedawanych w paczkach po kilkadziesiąt sztuk, z radą, że zawsze możesz odsprzedać nadmiar i efektywnie mieć kosmetyki za darmo. Może to być też konkurs czy program pseudocharytatywny, budowanych na naszych emocjach — wyślij nam prezent na święta i daj znać przyjaciołom o nowej akcji świątecznej, a oni na pewno wyślą jakiś prezent i tobie! Musimy być świadomi, że oferty sprzedażowe lub usługowe które odbiegają od norm i standardów, zwykle różnią się od nich na naszą niekorzyść i mogą okazać się czystymi oszustwami. Bądźmy roztropni i nie ufajmy obcym w internecie.

W większości krajów, stosowanie piramid finansowych i schematów Ponziego jest nielegalne. Ich początki sięgają pierwszych systemów inwestycyjnych oraz spółek które próbowały nadużyć założeń giełdy. Możesz dowiedzieć się więcej z naszego artykułu na temat schematu Ponziego.

Kradzież tożsamości

Kradzież tożsamości można rozumieć jako podszywanie się pod jakąś osobę lub instytucję, zwłaszcza z wykorzystaniem jej danych. Jednak sama kradzież tożsamości jako taka nie funkcjonuje w polskim prawie. Mamy za to zapis o “podszywaniu się”, z wykorzystaniem choćby czyjegoś wizerunku, czy właśnie danych i działaniu na szkodę osobistą lub majątkową tej osoby. Wtedy można pod to podciągnąć nie tylko próbę uzyskania kredytu na nasz dowód, ale również kradzież danych do kont osobistych, mediów społecznościowych, włamania do kont email, czy wykorzystywanie cudzego ID Dzwoniącego. Dlatego dziś, w dobie społeczeństwa informacyjnego, dane są jednym z najcenniejszych zasobów. Dowiedz się więcej o kradzieży tożsamości.

Oszustwa na BLIKa

W przypadku osztustwa na BLIK, złodzieje starają się nakłonić użytkownika do podzielenia się kodem płatniczym BLIK. Możemy dostać wiadomość SMS o nagłej sytuacji, w której potrzebna jest nagła pomoc finansowa. Oszuści tworzą również fałszywe strony sklepów i usługodawców, chcąc abyśmy wpisali kod na ich stronie w ramach fałszywych zakupów. Kod zostaje następnie wykorzystany w innej transakcji lub przelewie telefonicznym, często realizowanym błyskawicznie przez boty. Aby się przed nim bronić, uważnie czytaj szczegóły danych przelewu przed zatwierdzeniem transakcji BLIK w aplikacji banku. Upewnij się, że dane sprzedawcy oraz kwota transakcji są tymi, których oczekiwaliśmy. Przygotowaliśmy dogłębny poradnik w sprawie oszustw na BLIKa.

Oszustwa na kryptowaluty

Oszustwo na kryptowaluty to pomysł oszustów związany z rosnącym rynkiem walut wirtualnych. Złodzieje mają jedną, bardzo prostą metodę działania, a mianowicie podszywanie się pod agentów inwestycyjnych. Oszuści obserwują, śledzą fora i grupy dyskusyjne osób inwestujących w kryptowaluty. Szukają najczęściej nowych inwestorów, by zaoferować im swoje usługi z zakresu doradztwa inwestycyjnego na rynku kryptowalutowym. Oferują oni pomnożenie naszych pieniędzy przez zakup kryptowalut.

Wystarczy że wręczymy im drobny kapitał, a oni wszystko za nas załatwią, nie wymagając od nas osobistej wiedzy. Z początku proponują inwestowanie małych kwot, które zwracają z niewielkim zyskiem, budując zaufanie swojego klienta. W pewnym momencie pada propozycja zainwestowania dużej kwoty z realnym, ogromnym zyskiem. Po otrzymaniu takich środków w celach zainwestowania w crypto, fałszywy doradca już do nas nie wróci. Przestrzegamy o tym szerzej w artykule o oszustwach kryptowalutowych.

Jak uchronić się przed oszustami finansowymi?

Najważniejsze metody, jakie możemy stosować aby chronić się przed najpopularniejszymi oszustwami finansowymi, to:

1. Stosuj program antywirusowy
2. Sprawdzaj adresy mailowe z których otrzymujesz wiadomości.
3. Sprawdzaj, gdzie prowadzą linki internetowe.
4. Nie dziel się wrażliwymi informacjami, niezależnie z kim rozmawiasz.
5. Czytaj newsy i aktualizacje o nowych zabezpieczeniach i niebezpieczeństwach w sieci.
6. Weryfikuj, z kim rozmawiasz przez telefon lub internet. Jeśli ktoś zachowuje się zupełnie inaczej niż zwykle, skontaktuj się z nim inną metodą, aby sprawdzić, czy jego konto lub numer nie zostały skradzione.

Należy pamiętać, że większość oszustw i wyłudzeń odbywa się drogą cyfrową, przez internet lub telefon. Uważne i świadome korzystanie z urządzeń pozwoli nam ograniczyć ryzyko padnięcia ofiarą oszustw.

Co zrobić, jeśli padliśmy ofiarą oszustwa?

Jeśli padłeś ofiarą oszustwa:

1. Zablokuj środki finansowe i metody płatnicze, które zostały skompromitowane
2. Poinformuj policję
3. Zresetuj hasła do serwisów, które mogły paść ofiarą ataku
4. Skontaktuj się z bankiem
5. Rozpocznij współpracę z prawnikiem lub doradcą prawnym

Jeśli padliśmy ofiarą oszustwa, musimy zacząć od dwóch kluczowych rzeczy: blokada środków oraz zgłoszenia sprawy na policję. Jeżeli podejrzewasz, że skradziono twoją kartę płatniczą lub dostęp do konta bankowego, możesz szybko je zablokować, korzystając z aplikacji internetowej lub mobilnej. Zminimalizujesz w ten sposób straty, przed kontaktem z policją.

Po zgłoszeniu sprawy na policję, należy skontaktować się z bankiem. Wyjaśniamy, do czego doszło, co zrobiliśmy, oraz że sprawa trafiła na policję. Jeśli nastąpiły jakieś transakcje, możemy poprosić bank o ich cofnięcie, choć zwykle spotkamy się z odmową. Banki z zasady obwiniają klienta o zaistniałą sytuację. Systemy bankowe są skonstruowane tak, aby niemal niemożliwe było wysłanie środków z rąk do rąk bez autoryzacji ich właściciela. Z tego powodu ostatnią kolejną która nas czeka, jest zwykle kontakt z prawnikiem. Specjalista doradzi nam, co możemy zrobić, aby spróbować odzyskać nasze środki.

Podsumowanie najważniejszych informacji na temat popularnych form oszustw finansowych

Najpopularniejsze formy oszustw finansowych żerują na naszej niewiedzy i zaufaniu. Musimy być świadomi, że instytucje świadczące nam usługi, jak dostawcy pocztowi, banki, czy operatorzy serwisów internetowych, nie wymagają od nas specjalnych danych i nie będą o nie prosić przez niestandardowe formy kontaktu, jak telefon, SMS czy e-mail. Ogłoszenia banku znajdziemy w aplikacji, a z paczką przyjdzie do nas dostawca. Nigdy nie zostaniemy poproszeni o nieprzewidywane dopłaty czy nagłe aktualizacje danych osobowych.

Powinniśmy również uważnie czytać adresy linków i zwracać uwagę na to, jak zachowują się nasi przyjaciele przy rozmowach przez internet czy SMS. Jeśli ich sposób wymowy jest niecodzienny lub wysyłają nam linki bez logicznego kontekstu, warto upewnić się, czy ich konto nie zostało skradzione. Jeżeli którekolwiek z opisanych przez nas zagrożeń wydaje ci się szczególnie niebezpieczne lub wciąż niejasne, śmiało poczytaj o nim więcej na łamach naszego portalu.