Bank rozwoju — co to takiego?
Bank rozwoju to instytucja finansowa utworzona celem wsparcia konkretnych branż i sektorów gospodarki, zwykle poprzez fundowanie operacji które mimo wysokiej wartości społecznej, mogą mieć ograniczony potencjał biznesowy. Przykładem może być budowa dróg lub rozdysponowanie środków udostępnionych na cele rozwojowe w ramach określonego programu. Zadaniem banku rozwoju jest wspieranie rozwoju społecznego i gospodarczego kraju. Banki rozwoju są bankami państwowymi.
Jak działają banki rozwoju?
Działalność banku rozwoju obejmuje:
- Finansowanie projektów infrastrukturalnych, eksportowych, spółek komunalnych i samorządów.
- Inicjowanie i realizację programów gospodarczych.
- Obsługę rachunków bankowych instytucji państwowych.
- Obsługę rządowych programów finansowych, w tym dystrybucja funduszy celowych.
- Pobudzanie przedsiębiorczości poprzez systemy gwarancji bankowych i poręczeń.
- Zarządzanie programami i dystrybucja środków UE.
- Zwiększenie dostępności mieszkań przez gwarancje bankowe, poręczenia kredytów i inne programy społeczne.
Jednym z zadań banków rozwoju jest przeprowadzanie programów rozwojowych. Zajmują się one przede wszystkim realizacją procedur zarządzonych z inicjatywy rządu lub w ramach programów Unii Europejskiej.
Programy oferowane przez banki rozwoju
Pośród oferowanych i rozpowszechnianych przez banki rozwoju programów znajdziemy działania w zakresie:
- Efektywności energetycznej i OZE
- Eksportowi i ekspansji zagranicznej przedsiębiorstw
- Finansowania edukacji
- Finansowaniu działalności bieżącej
- Finansowaniu ochrony zdrowia
- Inwestycji
- Mieszkalnictwa
- Modernizacji i rewitalizacji przedsiębiorstw i samorządów
- Obsłudze bieżącej przedsiębiorstw i samorządów
- Odszkodowań
- Pakietów pomocy BGK
- Produktów skarbowych
- Zabezpieczeń finansowania przedsiębiorstw
- Zabezpieczeń kredytów hipotecznych i na cele naukowe
- Założenia firmy
Banki rozwoju prowadzą działania w zakresie wsparcia rozwoju państwa, zarówno w sektorze przedsiębiorstw, jak i interesie osób prywatnych.
Przykłady największych banków rozwoju na świecie
Na świecie działa wiele banków rozwoju, które można podzielić na dwie główne kategorie: krajowe (National Development Banks - NDBs), działające w ramach jednego państwa, oraz wielostronne (Multilateral Development Banks - MDBs), których udziałowcami jest wiele krajów i które działają na poziomie międzynarodowym lub regionalnym. Porównywanie ich wielkości wyłącznie na podstawie sumy aktywów bywa skomplikowane ze względu na różnice w modelach działania i mandacie.
Do grona najbardziej znaczących krajowych banków rozwoju na świecie, odgrywających kluczową rolę w swoich gospodarkach, zalicza się m.in.:
- KfW (Kreditanstalt für Wiederaufbau) – niemiecki bank rozwoju, jeden z największych na świecie, finansujący m.in. transformację energetyczną, MŚP i projekty infrastrukturalne.
- China Development Bank (CDB) oraz Agricultural Development Bank of China (ADBC) – potężne chińskie instytucje wspierające strategiczne projekty państwowe, infrastrukturę i rozwój obszarów wiejskich.
- BNDES (Banco Nacional de Desenvolvimento Econômico e Social) – brazylijski bank rozwoju finansujący długoterminowe inwestycje w gospodarce Brazylii.
- Korea Development Bank (KDB) oraz Development Bank of Japan (DBJ) – kluczowe instytucje wspierające rozwój przemysłu i infrastruktury odpowiednio w Korei Południowej i Japonii.
Wśród najważniejszych wielostronnych banków rozwoju działających globalnie lub regionalnie znajdują się:
- Grupa Banku Światowego (World Bank Group) – obejmująca m.in. Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (IBRD) oraz Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju (IDA), finansująca projekty rozwojowe na całym świecie, zwłaszcza w krajach rozwijających się.
- Europejski Bank Inwestycyjny (EBI / EIB) – instytucja finansowa Unii Europejskiej, wspierająca inwestycje zgodne z celami polityki UE, zarówno wewnątrz Unii, jak i poza nią.
- Regionalne banki rozwoju – takie jak Azjatycki Bank Rozwoju (ADB), Afrykański Bank Rozwoju (AfDB), Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOR / EBRD) czy Międzyamerykański Bank Rozwoju (IDB), koncentrujące się na wspieraniu rozwoju w swoich regionach geograficznych.
- Nowsze inicjatywy – jak Azjatycki Bank Inwestycji Infrastrukturalnych (AIIB) czy Nowy Bank Rozwoju (NDB BRICS).
Instytucje te różnią się skalą, zakresem geograficznym i priorytetami, ale łączy je cel wspierania długoterminowego rozwoju gospodarczego i społecznego.
Jaki jest największy bank rozwoju w Polsce?
Największym bankiem rozwoju w Polsce jest Bank Gospodarstwa Krajowego BGK. Jest to przedsiębiorstwo państwowe powstałe w 1924 roku i jedyny tego rodzaju podmiot w Polsce. BGK powstało w wyniku fuzji Polskiego Banku Krajowego, Państwowego Banku Odbudowy i Zakładu Kredytowego Miast Małopolskich. Organizacja ta należy do skarbu państwa.
Do kogo skierowana jest oferta banków rozwoju?
Oferta banków rozwoju, takich jak polski BGK, jest z natury rzeczy szeroka, ponieważ ich celem jest wspieranie rozwoju w wielu obszarach gospodarki i społeczeństwa. Jednak bezpośrednimi odbiorcami ich finansowania, gwarancji czy programów są najczęściej:
- Sektor publiczny – Rząd, ministerstwa, agencje rządowe, jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiaty, województwa) realizujące projekty infrastrukturalne, społeczne czy środowiskowe.
- Przedsiębiorstwa – Szczególnie te realizujące duże projekty inwestycyjne (np. w infrastrukturze, energetyce), eksporterzy, firmy wdrażające innowacje, a także jednoosobowe działalności gospodarcze korzystające z systemów poręczeń i gwarancji (często we współpracy z bankami komercyjnymi).
- Instytucje finansowe – Inne banki (komercyjne, spółdzielcze) oraz fundusze (np. leasingowe, venture capital), które działają jako pośrednicy w dystrybucji środków z programów rozwojowych lub korzystają z gwarancji banku rozwoju.
- Inne podmioty realizujące cele publiczne – Spółki komunalne, szpitale, uczelnie, organizacje pozarządowe (w ramach dedykowanych programów).
Klienci indywidualni rzadko są bezpośrednimi odbiorcami oferty banku rozwoju. Korzystają oni jednak z jego działalności pośrednio – np. poprzez programy wsparcia mieszkalnictwa (jak gwarancje wkładu własnego do kredytów hipotecznych udzielanych przez banki komercyjne), dopłaty do kredytów studenckich czy ogólnie poprzez efekty realizowanych inwestycji infrastrukturalnych.
Podsumowanie najważniejszych informacji o bankach rozwoju
Banki rozwoju to wyspecjalizowane instytucje finansowe, często państwowe lub o mandacie publicznym, których nadrzędnym celem jest wspieranie długoterminowego rozwoju gospodarczego i społecznego. Realizują tę misję poprzez finansowanie kluczowych projektów (np. infrastrukturalnych), inicjowanie i zarządzanie programami rządowymi oraz dystrybucję funduszy (np. unijnych), a także oferowanie systemów gwarancji i poręczeń ułatwiających finansowanie przez sektor komercyjny. Działają zarówno na poziomie krajowym (jak Bank Gospodarstwa Krajowego w Polsce), jak i międzynarodowym (np. EBI, Bank Światowy). Ich oferta skierowana jest głównie do sektora publicznego, przedsiębiorstw i instytucji finansowych, choć efekty ich działalności odczuwalne są przez całe społeczeństwo.
Komentarze