Tajemnica bankowa
ofin.plBankiTajemnica bankowa - najważniejsze informacje

Tajemnica bankowa - co to takiego?

Dokładne zasady tajemnicy bankowej określa ustawa o Prawie bankowym. Zgodnie z nim, tajemnicy bankowej podlegają zarówno pracownicy banku, jak i osoby, za pośrednictwem których wykonuje on czynności bankowe. Tajemnica bankowa obejmuje również wszystkie rodzaje banków. Jest to więc gwarancja tego, że poufne informacje nie wyciekną na żadnym etapie relacji bank - klient.

Co podlega tajemnicy bankowej?

Wspomniana wcześniej ustawa reguluje dokładnie, które dane są objęte tajemnicą bankową. To wszelkie informacje dotyczące czynności bankowej, uzyskane w czasie negocjacji, w trakcie zawierania oraz realizacji umowy. W praktyce dotyczy to niemal każdej sfery działalności w bankowości - informacji o prowadzonych kontach bankowych, dokonywanych transakcjach czy udzielanych kredytach. Bank nie może ujawniać tych danych bez zgody klienta.

Kiedy nie obowiązuje tajemnica bankowa?

Tajemnica bankowa nie obowiązuje jednak zawsze. Są od niej wyjątki. To np. sytuacje, w których bez ujawnienia informacji objętych tajemnicą bankową nie jest możliwe podjęcie działań wynikających z danej umowy, a co za tym idzie - jej realizacja. Bank może takie informacje przekazać również firmom, które w jego imieniu wykonują określone czynności, a także adwokatom i radcom prawnym świadczącym usługi na rzecz banku. Informacje objęte tajemnicą bankową mogą być ujawnione również w przypadkach, kiedy jest to konieczne m.in. do zawarcia i wykonywania umów sprzedaży lub przelewu niektórych wierzytelności, wykonywania umów odwróconego kredytu hipotecznego, przeprowadzania wewnętrznych kontroli czy nawet realizacji wynikających z przepisów obowiązków dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Zwolnienie z tajemnicy bankowej

Są także sytuacje, w których bank może zostać zwolniony z konieczności dochowania tajemnicy bankowej. Może stać się tak na mocy postanowienia sądu, określającego rodzaj i zakres informacji, jakie mogą zostać ujawnione. Dzieje się tak jednak jedynie w przypadku, jeśli o ujawnienie tajemnicy bankowej starał się będzie prowadzący postępowanie prokurator. W takiej sytuacji składa on wniosek do właściwego miejscowo sądu okręgowego, a ten decyduje, czy dane informacje mogą zostać ujawnione.

Konsekwencje złamania tajemnicy bankowej

Wiemy już, w jakich przypadkach tajemnica bankowa może zostać ujawniona. W pozostałych sytuacjach trzeba jej dochować - w przeciwnym razie można ponieść surowe konsekwencje. Za bezpodstawne ujawnianie lub wykorzystywanie informacji objętych tajemnicą bankową grozi grzywna do nawet 1 mln zł oraz 3 lata więzienia. Przepisy przewidują kary także w przypadkach zatajania lub podawania nieprawdziwych informacji w sytuacjach, kiedy ujawnienie tajemnicy bankowej jest konieczne.

Kiedy złamanie tajemnicy bankowej jest dopuszczalne?

Złamanie tajemnicy bankowej nie zawsze wiąże się z karami. Czasem niedochowanie tajemnicy jest uzasadnione. Bank ma bowiem obowiązek przekazać informacje niektórym instytucjom, choć jedynie w określonych sytuacjach. Zgodnie z ustawą o Prawie bankowym, dostęp do informacji objętych tajemnicą mogą uzyskać m.in.:

  • inne banki i instytucje kredytowe,
  • minister sprawiedliwości,
  • szef Krajowej Administracji Skarbowej,
  • Komisja Nadzoru Finansowego,
  • prezesi Najwyższej Izby Kontroli, Urzędu Ochrony Danych Osobowych i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów,
  • sąd lub prokurator,
  • komornik sądowy,
  • Bankowy Fundusz Gwarancyjny,
  • służby państwowe, m.in. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Policja, Żandarmeria Wojskowa, Straż Graniczna.

Podsumowanie najważniejszych informacji na temat tajemnicy bankowej

Tajemnica bankowa jest narzędziem, dzięki któremu nasze dane wrażliwe są bezpieczne i nie musimy obawiać się, że zostaną ujawnione osobom trzecim i wykorzystane przeciwko nam. Klienci mogą więc korzystać z usług bankowych z większym zaufaniem. Warto mieć jednak na uwadze, że od tajemnicy bankowej jest wiele wyjątków i nie będzie ona nas chronić, jeśli zdecydujemy się np. na łamanie prawa.

Często zadawane pytania

Kto może zwolnić bank z tajemnicy bankowej?
Bank może zostać zwolniony z tajemnicy bankowej przez sąd okręgowy na wniosek prokuratora prowadzącego postępowanie o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe. Sam bank nie może samodzielnie zwolnić się z obowiązku zachowania tajemnicy, chyba że przepisy prawa (jak te wymienione w artykule) stanowią inaczej lub uzyska zgodę klienta.
Czy mój współmałżonek (lub były współmałżonek po rozwodzie) ma dostęp do informacji o moim indywidualnym koncie bankowym powołując się na wspólność majątkową?
Nie. Tajemnica bankowa chroni dane dotyczące rachunku konkretnego posiadacza (lub współposiadaczy). Sam fakt istnienia wspólności majątkowej (lub jej podziału po rozwodzie) nie uprawnia jednego małżonka do automatycznego dostępu do informacji o indywidualnym rachunku drugiego małżonka bez jego zgody lub odpowiedniego upoważnienia (pełnomocnictwa). Dostęp do takich informacji w sprawach o podział majątku wspólnego może być ewentualnie uzyskany na mocy postanowienia sądu w ramach toczącego się postępowania cywilnego, ale nie jest to automatyczne prawo małżonka.
W jaki sposób Biuro Informacji Kredytowej (BIK) przetwarza dane kredytowe, skoro obowiązuje tajemnica bankowa?
Przetwarzanie danych przez BIK stanowi wyjątek od ogólnej zasady tajemnicy bankowej, uregulowany w Prawie bankowym. Banki mają ustawowe prawo (a często i obowiązek) przekazywania do BIK informacji o zobowiązaniach kredytowych swoich klientów i historii ich spłaty. Odbywa się to również na podstawie zgody wyrażanej przez klienta przy wnioskowaniu o kredyt. Celem tego mechanizmu jest umożliwienie oceny ryzyka kredytowego przez banki i inne instytucje finansowe oraz budowanie wiarygodności kredytowej klientów. Zakres przekazywanych i udostępnianych danych jest ściśle określony przepisami prawa.
Czy można ujawnić tajemnicę bankową nabywcy wierzytelności?
Tak, Prawo bankowe dopuszcza ujawnienie informacji objętych tajemnicą bankową podmiotom dokonującym zakupu wierzytelności banku (np. firmom windykacyjnym kupującym portfel długów), ale tylko w zakresie niezbędnym do zawarcia i wykonania umowy sprzedaży tych wierzytelności oraz do dochodzenia roszczeń z nimi związanych.
Czy prokurator może zwolnić z tajemnicy bankowej?
Nie, prokurator sam nie zwalnia banku z tajemnicy. Może on jednak żądać od banku udzielenia informacji objętych tajemnicą, jeśli prowadzi postępowanie o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe przeciwko właścicielowi rachunku lub związane z tym rachunkiem. W określonych przypadkach (np. podejrzenie wykorzystywania rachunku do celów przestępczych), aby uzyskać pełny dostęp do informacji, prokurator musi wystąpić z wnioskiem do sądu o zwolnienie banku z tajemnicy.
Czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) może żądać od banku informacji objętych tajemnicą bankową?
Tak, ZUS znajduje się na liście podmiotów uprawnionych do żądania od banków informacji objętych tajemnicą bankową, ale tylko w ściśle określonym zakresie i celu. Dotyczy to przede wszystkim spraw związanych z ustalaniem prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, obowiązkiem opłacania składek oraz w ramach prowadzonego przez ZUS postępowania egzekucyjnego dotyczącego należności składkowych. Zakres żądanych informacji jest ograniczony przepisami prawa.
Czy sąd cywilny może zwolnić z tajemnicy bankowej?
Co do zasady nie. Prawo bankowe ściśle określa, że zwolnienie z tajemnicy bankowej na potrzeby postępowania karnego lub karno-skarbowego następuje na mocy postanowienia sądu wydanego na wniosek prokuratora. W postępowaniu cywilnym sąd nie ma takiej generalnej kompetencji do zwalniania banku z tajemnicy wobec stron postępowania. Dostęp do informacji może być ewentualnie uzyskany w ramach postępowania egzekucyjnego przez komornika działającego na podstawie tytułu wykonawczego.

Komentarze

Empty comments
Zostaw swój komentarz!
Nie znaleźliśmy żadnej opinii o tym produkcie. Pomóż innym klientom. Podziel się swoją opinią jako pierwszy.
Dodaj komentarz
Twoja ocena
5
Dodaj komentarz
Twoja ocena
5