Rodzaje i funkcje kart bankowych – jak płacić kartą zależnie od jej rodzaju?
Wybór rodzaju karty płatniczej zależy od jej przeznaczenia. Pod względem rodzaju posiadaczy kart wyróżniamy karty dla klientów indywidualnych i karty dla klientów biznesowych. Zależnie od aktywności korzystania z kart i wymagań klientów, dostępne są karty podstawowe, standardowe, srebrne, złote, platynowe oraz karty prestiżowe inaczej nazywane kartami VIP.
Do korzystania z karty upoważnione są wyłącznie osoby, których dane są wytłoczone na karcie. W przypadku karty na okaziciela, płatności może dokonywać każda osoba posiadająca akurat kartę – tak działają na przykład karty podarunkowe, jakie możemy zakupić w sklepie. Dokonanie płatności wymaga autoryzacji transakcji przez wpisanie kodu PIN ustalonego dla każdej karty. Ze względu bezpieczeństwa zaleca się nauczenie kodu dostępu na pamięć i nienoszenie karteczki z zapisanym numerem PIN w portfelu razem z kartą. Zasięg funkcjonowania kart wydawanych przez bank może być lokalny, krajowy lub międzynarodowy. Karty międzynarodowe umożliwiają płatności zarówno w kraju, jak i poza jego granicami. Rozróżnić możemy też karty obsługujące płatności wyłącznie w złotówkach oraz karty wielowalutowe, które przydają się podczas wyjazdów za granicę. Ich zaletą jest brak opłaty za przewalutowanie przy dokonywaniu płatności.
Podstawowy podział kart płatniczych dotyczy sposobu obciążenia klienta kwotą transakcji. Na koniec I kwartału 2019 roku na polskim rynku znajdowało się 41,3 mln kart płatniczych, a ta liczba ciągle rośnie. Udział kart zbliżeniowych osiągnął rekordowy poziom 84,8 proc. wszystkich kart. Największą popularnością wśród użytkowników cieszą się karty debetowe (32,7 mln sztuk) i karty kredytowe (5,87 mln sztuk). Niżej uplasowały się karty przedpłacone (2,5 mln sztuk) i karty obciążeniowe (233 tys. sztuk).
Debetowa karta do konta umożliwiająca płatności z własnego rachunku
Karta debetowa wydawana jest każdej osobie zakładającej konto bankowe. Karta jest powiązana z naszym rachunkiem bankowym i ze zgromadzonych na nim środków umożliwia płatności w punktach handlowo-usługowych, zakupy w internecie i wypłaty gotówki z bankomatu.
Jeśli nie posiadamy odpowiednich środków na koncie, transakcja nie zostanie zrealizowana. Karty debetowe umożliwiają płatności na zbliżeniowe w trybie off-line do 50 zł. Powyżej tej kwoty konieczne jest autoryzowanie transakcji kodem PIN. Dzięki technologii bezdotykowej możliwe jest płacenie telefonem, breloczkiem czy bransoletką, w której umieszczony jest odpowiedni układ elektroniczny. Przedtem trzeba dokonać aktywacji karty płatniczej.
Karta bankomatowa umożliwiająca wyłącznie transakcje w bankomatach
Powiązana z rachunkiem osobistym karta bankomatowa ma znacznie mniejszą funkcjonalność niż standardowa karta płatnicza, dlatego też produkt ten jest wypierany przez znacznie wygodniejsze standardowe karty do konta.
Z jej pomocą tego rodzaju karty możliwa jest wypłata gotówki w bankomacie oraz operacje takie jak zmiana kodu PIN, sprawdzenie salda konta, wydrukowanie historii transakcji, złożenie prostego zlecenia płatniczego czy operacje czekowe. Karta daje też dostęp do funkcji depozytowych w bankomacie.
Karta kredytowa z limitem odnawialnym
Oferowane przez bank karty kredytowe umożliwiają posiadaczowi zaciągnięcie kredytu w banku w postaci odnawialnego limitu kredytowego. Limit kredytowy może wynieść od kilkuset złotych do kilkuset tysięcy złotych, zależnie od banku i zdolności kredytowej klienta. Kartą kredytową można płacić stacjonarnie i online, wypłacać pieniądze z bankomatu (za transakcję jest naliczana prowizja) oraz robić przelewy z karty kredytowej na wybrane konto osobiste.
Jeśli całość zadłużenia na karcie uda się spłacić w okresie bezodsetkowym trwającym 50-56 dni, klient nie zostanie obciążony dodatkowymi kosztami. Posiadanie karty kredytowej nie wymaga otwierania rachunku bieżącego w banku wydającym kartę. Konieczne będzie natomiast udokumentowanie regularnych dochodów i pozytywna ocena zdolności kredytowej.
Karta obciążeniowa charge – karta z odroczonym terminem płatności
Karty charge to tzw. karty obciążeniowe łączące cechy karty debetowej i kredytowej. Karta charge jest powiązana z rachunkiem osobistym właściciela, a dodatkowo umożliwia mu korzystanie z przyznanego przez bank miesięcznego limitu kredytowego.
Wysokość limitu uzależniona jest od wysokości miesięcznych wpływów na konto. Konto posiadacza karty jest raz w miesiącu obciążane przez bank kwotą należności, dzięki czemu nie musimy pilnować terminu spłat. Jeśli w czasie rozliczenia na koncie nie ma odpowiedniej ilości środków, bank nalicza odsetki karne lub blokuje konto.
Prepaid – karta przedpłacona dostępna dla każdego
Karta przedpłacona (prepaid) pozwala na dokonywanie płatności z środków zgromadzonych na przypisanym do karty rachunku płatniczym. Prepaid nie jest połączona z kontem osobistym właściciela, a przed użyciem karty należy zasilić ją dowolną kwotą przez polecenie przelewu z własnego konta lub wpłatę gotówki w oddziale banku. Kartą przedpłaconą możemy podejmować gotówkę z bankomatu oraz płacić za zakupy.
Karta nie ma wytłoczonych na sobie danych posiadacza, zatem płacić nią może każda osoba znająca numer PIN, nawet osoby niepełnoletnie. Popularnym przykładem zastosowania kart prepaid są dostępne w sklepach karty podarunkowe, karty służbowe dawane pracownikom czy karty podróżne.
Co-branded Cards – dodatkowe rodzaje kart bankowych
Pod nazwą Co-branded Card skrywają się karty płatnicze, które banki wydają we współpracy z sieciami sprzedażowymi (nazwa sklepu wydrukowana jest na karcie obok nazwy banku). Produkt łączy w sobie standardowe funkcje karty płatniczej z możliwością zbierania punktów lojalnościowych i korzystania z bonusów za zakupy w sklepach danej sieci.
Rodzaje kart według technologii zapisu danych
Karty płatnicze mogą być fizyczne lub wirtualne. Fizyczne karty mają kształt plastikowego prostokąta, na którym wytłoczony jest numer i data ważności karty oraz dane jej posiadacza. Pod względem technologii zapisu danych (informacje pozwalające na dokonanie transakcji) wyróżniamy takie karty płatnicze jak:
- Karta embosowana – karty embosowane wyszły już z użycia, ze względu na niski poziom bezpieczeństwa transakcji. Dane karty odczytywane były przy pomocy ręcznego powielacza (tzw. żelazka). Potwierdzenie tożsamości odbywało się przez złożenie na paragonie odręcznego podpisu przez właściciela karty.
- Karta magnetyczna – karty z paskiem magnetycznym umożliwiają płatności zbliżeniowe i płatności stykowe. Autoryzacja płatności wymaga wyłącznie wpisania numeru PIN.
- Karta chipowa z mikroprocesorem – inteligentne karty płatnicze zapewniają wyższy poziom bezpieczeństwa transakcji i mają wyższą funkcjonalność. Z ich pomocą można np. zbierać punkty lojalnościowe za zakupy w punktach partnerskich banku.
- Karta hybrydowa z paskiem magnetycznym i mikroprocesorem – dają możliwość płatności w czytnikach starszej i nowszej generacji.
- Karta wirtualna – służy wyłącznie do płatności internetowych i telefonicznych. Kartą płacimy nią podobnie jak kartą przedpłaconą, czyli po zasileniu jej odpowiednimi środkami. Może mieć formę plastikowej karty bez paska magnetycznego i chipu lub formę wydruku papierowego zawierającego numer karty zarejestrowany w systemie rozliczeniowym, datę ważności karty i kod weryfikujący CVC2/CVV2.
Pozabankowe karty kredytowe dla osób bez zdolności kredytowej
Karty płatnicze ułatwiają i przyspieszają robienie zakupów. Zwalniają nas z konieczności noszenia przy sobie gotówki. Warto wiedzieć, że wymienione wyżej karty bankowe i karty partnerskie to nie jedyne możliwości. Niebankowe karty płatnicze mogą wydawać podmioty nieposiadające statusu bankowego. Pozabankowe karty kredytowe wydawane przez niektóre firmy pożyczkowe, mogą być atrakcyjną alternatywą dla kart bankowych. Pożyczone środki trafiają na nasz rachunek bankowy, a karta umożliwia wypłaty z bankomatów i płacenie za zakupy.
Szczególnie, że o pożyczki odnawialne na karcie ubiegać się mogą nawet osoby z niską zdolnością kredytową. Otrzymanie karty wymaga minimum formalności, a wniosek możemy złożyć przez internet i bez wychodzenia z domu. Wadą kart pozabankowych są niskie limity kredytowe. Limit na Karcie Axi Card to 6000 zł, karta Cardina oferuje maksymalnie 3000 zł, a karta Trzynastka zaledwie 1000 zł.
