Pożyczka od rodziny
ofin.plPożyczkiPożyczka od rodziny - Czy podlega opodatkowaniu? Jak powinna wyglądać umowa?

Pożyczka od rodziny - Czy podlega opodatkowaniu? Jak powinna wyglądać umowa?

Pożyczka od rodziny to często wybierana alternatywa dla kredytów bankowych i pożyczek pozabankowych, zwłaszcza gdy potrzebujemy gotówki szybko i bez zbędnych formalności. Zanim jednak zdecydujemy się na pożyczkę od bliskich, warto dokładnie przeanalizować jej zalety i wady. Do najważniejszych zalet należą: szybkość i minimum formalności, niskie lub brak kosztów oraz elastyczność w spłacie. Niestety, pożyczka od rodziny wiąże się również z ryzykiem konfliktów i nieporozumień, szczególnie w przypadku problemów ze spłatą. Warto pamiętać o kwestiach prawnych i podatkowych – umowa pożyczki jest wymagana, gdy kwota przekracza 1 000 zł. Lepsze nowiny są w kwestii podatków – pożyczki od rodziny są z nich zwolnione, choć powyżej 36 120 zł fakt pożyczki trzeba zgłosić. Zrobimy to łatwo, także przez internet. Zasady są bardzo podobne, jak w przypadku darowizn, dlatego nie ma powodu, by wybierać jedną z tych form przekazania pieniędzy najbliższym nad drugą – podatkowo i pod względem formalności są tożsame. Pożyczka od rodziny wymaga jednak zwrotu, a to może być przyczyną problemów, choć zupełnie innych niż w przypadku pożyczek komercyjnych. Tam grożą nam wpisy do rejestrów dłużników i komornik, zaś przy pożyczaniu od rodziny największym zagrożeniem jest pogorszenie więzów rodzinnych, a tego raczej każdy wolałby uniknąć. Aby zminimalizować ryzyko konfliktów, warto zadbać o jasne zasady, otwartą komunikację i pisemną umowę. Pamiętajmy, że pożyczka od rodziny to poważna decyzja, która może wpłynąć zarówno na nasze finanse, jak i na relacje z bliskimi.

Pożyczka od rodziny – czym jest, kiedy warto?

Pożyczka od rodziny to nic innego jak umowa, w której jeden członek rodziny pożycza pieniądze drugiemu. To popularna alternatywa dla kredytów bankowych i pożyczek pozabankowych, zwłaszcza gdy potrzebujemy gotówki szybko i bez zbędnych formalności. Warto rozważyć taką opcję, gdy zależy nam na elastycznych warunkach spłaty, minimalnych formalnościach, a przede wszystkim na uniknięciu kosztów odsetek czy prowizji, które w przypadku pożyczek komercyjnych często są bardzo wysokie.

Pożyczka od rodziny może być pomocna w różnych sytuacjach, np. przy zakupie mieszkania, samochodu, finansowaniu studiów czy pokryciu nieoczekiwanych wydatków. Zanim jednak poprosimy bliskich o pomoc finansową, warto dokładnie przeanalizować zalety i wady takiego rozwiązania oraz zastanowić się, czy nie narazimy tym samym naszych rodzinnych relacji. No i pozostaje kwestia najważniejsza – bank i firmę pożyczkową znajdziemy zawsze, rodzinę będącą w stanie i skłonną pożyczyć nam pieniądze już niekoniecznie.

Zazwyczaj pożyczki od rodziny są udzielane na mniejsze kwoty, a okres spłaty jest bardziej elastyczny niż w przypadku pożyczek bankowych. W przeważającej części nie są to produkty komercyjne, nie generują odsetek ani żadnych innych kosztów. Wyjątkiem może być podatek, ale i jego możemy uniknąć, jeśli pożyczka pochodzi od najbliższej rodziny i dopełnimy minimum formalności.

Zalety pożyczki od rodziny

Zalety pożyczki od rodziny wynikają przede wszystkim z jej wygody i braku kosztów. Jest to zazwyczaj szybki i łatwy sposób na pozyskanie gotówki – nie musimy przechodzić przez skomplikowane procedury bankowe ani spełniać wymagających kryteriów. Bliskie osoby raczej pożyczają sobie pieniądze za darmo, odchodzą więc odsetki czy prowizje. Elastyczność to kolejny atut – możemy dogadać się z rodziną co do indywidualnego harmonogramu spłat, który będzie odpowiadał naszym możliwościom finansowym, a za niewielkie opóźnienia w spłacie raczej nie zgłoszą nas do rejestrów dłużników. Pożyczka od rodziny nie obniża naszej zdolności kredytowej, bo informacje o niej nie trafiają do BIK.

Podsumowując, najważniejsze zalety pożyczki od rodziny:

  • szybkość i minimum formalności – bez wniosków, bez oceny zdolności kredytowej, bez dokumentów i zaświadczeń;
  • niskie lub brak kosztów – rodziny zwykle pożyczają sobie na korzystnych warunkach lub całkiem za darmo;
  • elastyczność – możliwość ustalenia indywidualnego harmonogramu spłat z rodziną, mniejsze ryzyko znalezienia się w rejestrach dłużników;
  • dyskrecja – sprawa pozostaje w rodzinie, bez udziału instytucji zewnętrznych, pożyczka nie trafia do BIK.

Wady pożyczki od rodziny

Wady pożyczki od rodziny to przede wszystkim potencjalnie negatywny wpływ na relacje pomiędzy bliskimi, szczególnie w przypadku problemów ze spłatą. Już sama prośba o pożyczka może zakończyć się konfliktem, np. w przypadku odmowy jej udzielenia. Pojawienie się długu może prowadzić do konfliktów, nieporozumień i poczucia presji zarówno u pożyczkobiorcy, jak i u pożyczkodawcy. Dlatego ważne jest, aby przed podjęciem decyzji o pożyczce od rodziny dokładnie przemyśleć wszystkie za i przeciw oraz jasno określić warunki umowy – przede wszystkim postawić granicę pomiędzy pożyczką a darowizną!

Podsumujmy więc także i wady pożyczki od rodziny:

  • ryzyko konfliktów – problemy i nieporozumienia związane ze spłatą mogą doprowadzić do kłótni i napięć w rodzinie;
  • poczucie zobowiązania – darmowa pożyczka to przysługa, która może powodować poczucie konieczności odwdzięczenia się;
  • brak formalności może utrudnić egzekwowanie spłaty długu – warto oprzeć pożyczkę o pisemną umowę, nawet jeśli zaciągana jest od rodziny.

Czy potrzebna jest umowa pożyczki od rodziny?

Tak, umowa pożyczki od rodziny jest potrzebna, jeśli kwota przekracza 1 000 zł. Wynika to wprost z Kodeksu cywilnego i nie ma tu znaczenia, że pożyczka udzielana jest przez rodzinę, a nie obcą osobę.

Jak napisać umowę pożyczki od rodziny?

Umowę pożyczki od rodziny można napisać odręcznie. Można także skorzystać z gotowych wzorów – w tym celu pobierz wzór umowy pożyczki w rodzinie.

Niezależnie od tego, czy umowa będzie wydrukowana, sporządzona odręcznie długopisem, napiszemy ją samodzielnie, czy skorzystamy z "gotowca" – musi zawierać określone elementy.

Podstawa to dane stron (pożyczkodawcy i pożyczkobiorcy), umożliwiające identyfikację osoby. Warto w tym celu zastosować numer PESEL – samo imie i nazwisko nie wystarczy, bo zwykle istnieje więcej niż jedna osoba o takich samych danych.

Drugi najważniejszy element to przedmiot umowy – w przypadku pieniędzy będzie to kwota gotówki, ale pożyczka może dotyczyć także innych przedmiotów. W tym miejscu warto zawrzeć sposób przekazania środków i wysokość ewentualnych odsetek. W następnym punckie określmy termin i sposób zwrotu pożyczki – czy będzie to płatność jednorazowa, w ratach, w gotówce, czy na numer konta. Jeśli są raty sprecyzujmy do którego dnia miesiąca musi zostać zaksięgowany przelew i jakiej wysokości ma być rata. 

Umowę wydrukujmy w dwóch egzemplarzach, po jednym dla każdej ze stron. Całość może być wydrukowana, ale już podpisy musimy złożyć odręcznie!

Pożyczka od rodziny a podatek

Pożyczka od rodziny jest zwolniona z podatku – do kwoty 36 120 zł bezwarunkowo, a powyżej niej pod warunkiem zgłoszenia pożyczki do urzędu skarbowego. Zwolnieniem objęte są pożyczki od:

  • małżonka,
  • rodziców,
  • rodzeństwa,
  • dzieci,
  • macochy,
  • ojczyma,
  • pasierba.

Żeby skorzystać ze zwolnienia należy złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych PCC-3 w ciągu maksymalnie 14 dni od zawarcia pożyczki, a środki muszą być przekazane na rachunek bankowy, rachunek SKOK lub przekazem pocztowym.

Jeśli pożyczka nie przekracza kwoty 36 120 zł, zwolnieniem objęte są także pożyczki od:

  • teściów,
  • zięcia,
  • synowej.

Warto jeszcze raz podkreśłić – w przypadku pożyczki poniżej 36 120 zł od wymienionych osób nie jest wymagane zgłaszanie pożyczki, nie musi być także przekazywana na konto (tzn. może być w gotówce). Limit 36 120 zł obejmuje jednak wszystkie pożyczki otrzymane od tej samej osoby w ciągu ostatnich 5 lat!

Jak zgłosić pożyczkę do urzędu skarbowego?

Aby zgłosić pożyczkę do urzędu skarbowego należy wypełnić formularz PCC-3. Do tego wystarczą 4 proste kroki:

  1. Część A formularza. Wpisujemy tam datę zawarcie umowy pożyczki. W polu nr 5 wpisujemy właściwy Urząd Skarbowy. Z kolei w polu nr 6 musimy wpisać, czy jest to pierwsza deklaracja dotyczące tego zobowiązania czy też korekta poprzedniej deklaracji.
  2. Część B formularza. Jeśli w czynności podlegającej opodatkowaniu po stronie zobowiązanej występują dwie osoby (lub więcej), to trzeba zaznaczyć rubrykę pierwszą. Jeżeli pożyczkobiorca jest jeden, to rubrykę 4. Pozostałe pola to dane na temat składającego deklarację pożyczkodawcy.
  3. Część C formularza. Tutaj dokładnie opisujemy, co jest przedmiotem pożyczki (pole 23. Zwięzłe określenie treści i przedmiotu czynności cywilnoprawnej).
  4. Część D formularza. W tej części oblicza się wysokość podatku. Jak to zrobić? Trzeba pomnożyć wartość pożyczki (w polu 31) przez 0,5% (pole 32). Kwotę uzyskaną w ten sposób wpisujemy w polu 33. Jeśli korzystamy ze zwolnienia, wartość podatku to 0%. Jeśli musimy zapłacić podatek od pożyczki, to należy przelać obliczoną kwotę na konto właściwego urzędu skarbowego w ciągu 14 dni od zawarcia umowy.

Formularz należy uzupełniać niebieskim lub czarnym długopisem. Deklarację PCC-3 znajdziemy na stronie podatki.gov.pl, możemy ją także złożyć przez e-Deklaracje. Jeżeli preferujemy opcję osobistą, druk jest także dostępny w każdym urzędzie. Zadaniem pożyczkodawcy jest wypełnienie tylko jasnych pól, pola zaciemnione będzie wypełniał pracownik Urzędu Skarbowego. 

Pożyczka od rodziny czy darowizna? Różnice prawne i podatkowe

To czy skorzystamy z pożyczki od rodziny czy z darowizny, zależy od naszych ustaleń z bliskimi. Największą różnicą jest oczywiście to, że darowizna jest bezzwrotna. Z oczywistych względów więc potencjalnemu pożyczkobiorcy bardziej opłaca się darowizna, pożyczkodawcy zaś – pożyczka. O ile jest to analiza "z przymrużeniem oka", o tyle realne pytania może budzić różnica między tymi dwiema formami przekazania środków na gruncie prawnym i podatkowym. Otóż w obu przypadkach różnice na tych polach praktycznie nie występują. Limit kwotowy, który wymaga zgłoszenia do urzędu jest taki sam, obie czynności obejmuje zwolnienie z podatku i muszą być przekazane w formie bezgotówkowej, z możliwością udokumentowania. Realnie więc jedyną różnicą jest to, czy środki będziemy musieli rodzinie oddać. 

Jak spłacić pożyczkę od rodziny?

Pożyczkę od rodziny należy spłacić w sposób określony w umowie pożyczki i przed upływem wskazanego terminu. Oczywiście dalsze ustalenia mogą być poczynione pomiędzy stronami, a nie jest rzadkością, że rodzina pozwala na opóźnienie spłaty lub umorzenie całości lub części długu. Jeśli jednak nie ustaliliśmy takiego działania, pieniądze musimy oddać – najlepiej w taki sposób, by został po tym ślad. Dobrą praktyką jest przelew bankowy z tytułem "spłata pożyczki z dnia...". Dzięki temu w sytuacjach konfliktowych potwierdzenie przelewu może posłużyć za datę spłaty.

Wpływ pożyczki na relacje rodzinne

Pożyczka od rodziny, choć często wygodna i korzystna finansowo, może mieć znaczący wpływ na relacje między bliskimi. Wzajemne zobowiązania finansowe mogą wprowadzić do rodziny element napięcia i niepewności, a w przypadku problemów ze spłatą - doprowadzić do poważnych konfliktów. Dlatego tak ważne jest, aby od początku zadbać o jasne zasady, otwartą komunikację i wzajemne zrozumienie. Pamiętajmy, że w tej sytuacji stawką są nie tylko pieniądze, ale również dobre relacje z bliskimi.

Jak uniknąć konfliktów przy pożyczkach od rodziny?

Warto postarać się, aby uniknąć konfliktów przy pożyczkach od rodziny – ustalmy jasne zasady, komunikujmy się wprost, a także zdecydujmy się na krok, którego wiele osób chce uniknąc, czyli sporządźmy pisemną umowę pożyczki. Często traktujemy to jako jakiś wyraz braku zaufania, ale tak wcale nie jest. Pożyczka na piśmie sprawia, że wszystkie strony są pewne tego, co ustaliły, nie ma ryzyka że ktoś o czymś zapomni i w każdej chwili można sprawdzić szczegóły ustaleń. Do tego jest po prostu zgodna z prawem – Kodeks cywilny wymaga, by każda umowa pożyczki na kwotę powyzej 1 tys. zł była sporządzona właśnie w takiej formie.

Przed pożyczeniem pieniędzy należy omówić wszystkie szczegóły z rodziną i jasno określić warunki pożyczki. Ważne jest, aby ustalić kwotę pożyczki, termin spłaty, ewentualne oprocentowanie oraz sposób spłaty (np. raty, jednorazowa spłata). Jasne zasady pomogą uniknąć nieporozumień i zapewnią poczucie bezpieczeństwa obu stronom.

Szczera i otwarta komunikacja to podstawa udanych relacji rodzinnych, szczególnie w sytuacji, gdy pojawiają się wzajemne zobowiązania finansowe. Ważne jest, aby rozmawiać z rodziną o swoich możliwościach finansowych, ewentualnych problemach ze spłatą oraz o wszystkich wątpliwościach i obawach. Otwarta komunikacja pozwala na budowanie zaufania i uniknięcie niepotrzebnych napięć.

Jak się zabezpieczyć pożyczając pieniądze rodzinie?

Co jeśli to my jesteśmy stroną pożyczającą – jak możemy się zabezpieczyć pożyczając pieniądze rodzinie? Podstawą jest pisemna forma umowy, przekazywanie środków przelewami oraz... zaufanie. Jeśli nie wierzymy, że członek rodziny nam odda, nie powinniśmy pożyczać – nie ma tu magicznego rozwiązania. Pożyczanie pieniędzy rodzinie to gest oparty na zaufaniu, jednak nawet w bliskich relacjach warto zadbać o zabezpieczenie swoich interesów. Pozwoli to minimalizować ryzyko w przypadku nieprzewidzianych okoliczności i nieporozumień, które mogłyby negatywnie wpłynąć na więzi rodzinne. 

Pierwszym krokiem powinno być zawsze spisanie umowy pożyczki. Choć może się to wydawać zbędną formalnością w rodzinie, pisemna umowa jest niezwykle ważna. Stanowi ona dowód zawarcia transakcji, a także określa prawa i obowiązki obu stron. Nie trzeba nawet zakładać złej woli – czasem możemy się nie do końca zrozumieć lub zapomnieć co ustalaliśmy. Umowa w formie pisemnej temu po prostu zapobiega. 

Oprócz samej umowy, można rozważyć ustanowienie dodatkowego zabezpieczenia. W zależności od kwoty pożyczki możemy zastosować weksel, poręczenie, a nawet hipotekę. Weksel to dokument, w którym pożyczkobiorca zobowiązuje się do zapłaty określonej kwoty w wyznaczonym terminie. Poręczenie polega na tym, że trzecia osoba zobowiązuje się do spłaty długu w przypadku, gdy pożyczkobiorca nie wywiąże się ze swojego zobowiązania. Hipoteka to zabezpieczenie pożyczki na nieruchomości – w przypadku braku spłaty pożyczkodawca może dochodzić swoich roszczeń z nieruchomości obciążonej hipoteką.

Ważne jest również, aby wszystkie transakcje związane z pożyczką były dokumentowane. Dokonujmy spłat przelewem bankowym, zachowując potwierdzenia przelewu. W ten sposób będziemy mieli dowód transakcji i ułatwimy sobie ewentualne rozliczenia w przyszłości.

Nie bójmy się upomnieć, pamiętajmy o jasnej komunikacji z rodziną. Rozmawiajmy otwarcie o warunkach pożyczki, terminach spłat i ewentualnych problemach finansowych. W ten sposób budujemy zaufanie i unikamy nieporozumień, które mogłyby negatywnie wpłynąć na nasze relacje. Czasami opóźnienia spłaty nie wynikają ze złej woli, a zwykłego zapominalstwa!

Zabezpieczenie pożyczki udzielanej członkowi rodziny to nie wyraz braku zaufania, ale przede wszystkim zabezpieczenie swoich finansów i dbanie o dobre relacje z bliskimi. Dzięki temu możemy pomóc rodzinie w potrzebie, minimalizując jednocześnie ryzyko finansowe i emocjonalne.

Kiedy pożyczka od rodziny to zły pomysł?

Czasami pożyczka od rodziny to po prostu zły pomysł – zależy to od naszych relacji, sytuacji finansowej i umiejętności negocjacji. Niekiedy taka "pomoc" może przynieść więcej szkody niż pożytku, zarówno dla naszych finansów, jak i dla relacji z bliskimi. Oto kilka sygnałów, które powinny nas zaniepokoić.

Złe relacje rodzinne

Jeśli nasze relacje z rodziną nie są najlepsze, pożyczka może jeszcze bardziej je pogorszyć. Wzajemne zobowiązania finansowe mogą stać się źródłem konfliktów i nieporozumień, a w skrajnych przypadkach doprowadzić do zerwania kontaktów. Zanim zdecydujemy się na pożyczkę, warto zastanowić się, czy nasze relacje z rodziną są na tyle silne, aby przetrwać ewentualne problemy finansowe.

Niestabilna sytuacja finansowa

Jeśli nasza sytuacja finansowa jest niestabilna, a spłata pożyczki stoi pod znakiem zapytania, lepiej zrezygnować z tej opcji. Problemy ze spłatą mogą doprowadzić do kłopotów finansowych zarówno naszych, jak i naszej rodziny. Dodatkowo, możemy narazić się na presję i wymówki ze strony rodziny, co może negatywnie wpłynąć na nasze samopoczucie i relacje z bliskimi.

Brak jasnych ustaleń

Jeśli nie mamy jasno określonych warunków pożyczki, np. kwoty, terminu spłaty, oprocentowania, ryzykujemy nieporozumieniami i konfliktami w przyszłości. Brak pisemnej umowy może utrudnić egzekwowanie długu i doprowadzić do sytuacji, w której stracimy zarówno pieniądze, jak i dobre relacje z rodziną. Zanim pożyczymy pieniądze od rodziny, upewnijmy się, że wszyscy rozumieją warunki umowy i są z nimi zgodni.

Alternatywy dla pożyczki od rodziny

Alternatywy dla pożyczki od rodziny to komercyjne pożyczki – bankowe lub pozabankowe. Zdania na ten temat tego czy warto brać pożyczkę od rodziny są podzielone. Osoby, które np. szukają pożyczki dla zadłużonych mogą mieć wrażenie, że wsparcie od rodziny to ich jedyna opcja. Tak jednak nie jest. Obecnie można wziąć pożyczkę nawet, jeśli mamy komornika, natomiast na pewno będziemy wtedy potrzebować zabezpieczenia albo żyranta. Niespłacona pożyczka w rodzinie może trwale popsuć relację. Ponadto nie wpływa na nasz scoring, ponieważ regularna spłata rat nie jest zazwyczaj nigdzie odnotowywana.

Obecnie na rynku jest tyle propozycji różnych firm, że każdy jest w stanie znaleźć coś dla siebie. Jeśli martwią nas koszty, możemy sprawdzić oferty pożyczek za darmo. Pożyczka w rodzinie wbrew pozorom nie musi być bezpieczniejszą opcją. Wystarczy znaleźć firmę, która na pewno działa uczciwie – czyli wystarczy sprawdzić, czy należy do rejestru instytucji pożyczkowych KNF. Można też sprawdzić opinie na temat danej firmy w rankingu chwilówek czy rankingu pożyczek ratalnych.

Często zadawane pytania

Czy pożyczka od rodziny jest legalna?
Tak, pożyczka od rodziny jest legalna.
Kiedy trzeba zapłacić podatek za pożyczkę od rodziny?
Podatek za pożyczkę od rodziny trzeba zapłacić, gdy pożyczka jest zaciągnięta od osoby spoza najbliższej rodziny – na dowolną kwotę – lub udzielona przez teścia, teściową, zięcia lub synową, a przekracza 36 120 zł. 
Jak obliczyć podatek w przypadku pożyczki od rodziny?
Podatek w przypadku pożyczki od rodziny należy obliczyć tylko jeśli pożyczyliśmy od teścia/teściowej/zięcia/synowej kwotę powyżej 36 120 zł. Wówczas podatek należy obliczyć mnożąc kwotę pożyczki przez 0,5% – bo taka jest stawka podatku PCC w 2025 roku.
Czy pożyczka od rodziny jest traktowana jako dochód?
Nie, pożyczka od rodziny nie jest traktowana jako dochód.
Jakie dokumenty należy przedstawić w celu udokumentowania otrzymania pożyczki od rodziny?
W celu udokumentowania otrzymania pożyczki od rodziny należy przedstawić umowę pożyczki i potwierdzenie przelewu.
Co jeśli w ciągu 5 lat udzielimy jednej osobie pożyczki dla rodziny większej niż 36 120 zł?
Jeśli w ciągu 5 lat udzielimy jednej osobie pożyczki dla rodziny większej niż 36 120 zł (lub kilku pożyczek sumujących się do tej kwoty), to zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych, uznana ona zostanie jako przychód z kapitałów pieniężnych, a Ty jako pożyczkodawca będziesz musiał odprowadzić podatek dochodowy od otrzymanych odsetek.
Co jeśli w ciągu 5 lat pożyczymy od rodziny więcej niż 36 120 zł?
Jeśli w ciągu 5 lat pożyczymy od rodziny więcej niż 36 120 zł, ale będą to kwoty od różnych osób, to nic się nie dzieje. Jeśli jednak to jedna osoba z rodziny pożyczy nam przez 5 lat więcej niż 36 120 zł, będziemy musieli zapłacić 0,5% podatku od czynności cywilnoprawnych liczonego od nadwyżki ponad 36 120 zł.

Komentarze

Empty comments
Zostaw swój komentarz!
Nie znaleźliśmy żadnej opinii o tym produkcie. Pomóż innym klientom. Podziel się swoją opinią jako pierwszy.
Dodaj komentarz
Twoja ocena
5
Dodaj komentarz
Twoja ocena
5